۱- باب: إِذَا صَلَّى خَمْساً
باب [۱]: اگر پنج رکعت خواند
۶۳۱- عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مَسْعُودٍ س: أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ جصَلَّى الظُّهْرَ خَمْسًا، فَقِيلَ لَهُ: أَزِيدَ فِي الصَّلاَةِ؟ فَقَالَ: «وَمَا ذَاكَ؟» قَالَ: صَلَّيْتَ خَمْسًا، فَسَجَدَ سَجْدَتَيْنِ بَعْدَ مَا سَلَّمَ [رواه البخاری: ۱۲۲۶].
۶۳۱- از عبدالله بن مسعودسروایت است که پیامبر خدا جنماز ظهر را پنج رکعت خواندند.
کسی از ایشان پرسید: آیا بر نماز افزوده شده است؟
فرمودند: «چرا چه شده است»؟
گفت: نماز را پنج رکعت خواندید. و [پیامبر خدا ج]بعد از اینکه سلام داده بودند، دو سجده کردند [۳۸۳].
[۳۸۳] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه: ۱) وقت سجدۀ سهو بعد از سلام دادن است، و بعضی از علماء نظر به احادیث دیگری که در این مورد آمده است می‌گویند: وقت سجدۀ سهو در قعدۀ اخیر پیش از سلام دادن است، و بعضی‌ها می‌گویند: اگر سهو به سبب زیادت در نماز باشد، وقت سجده سهو قبل از سلام دادن است، و اگر به سبب نقص در نماز باشد، وقت سجدۀ سهو بعد از سلام دادن است، و قبلاً نیز راجع به این موضوع تا اندازۀ توضیحات دادیم، و تفصیل بیشتر این مسئله را می‌توان در کتب فقه، و کتب شروح حدیث مطالعه نمود. ۲) از سیاق حدیث این طور دانسته می‌شود که: صحابهشبا پیامبر خدا جرکعت پنجم را خوانده بودند، و سبب خواندن این بود که باب وحی باز بود، و امکان نسخ وجود داشت، و می‌گفتند: شاید چهار رکعت نسخ و پنج رکعت جایگزین آن شده باشد، ولی بعد از نبی کریم جکه باب وحی بسته شده است، و احکام شرعی – و خصوصاً در مسائل عبادات – استقرار نهائی یافته است، اگر امام سهو می‌کند، باید مقتدی‌ها از سهوش برایش خبر بدهند. ۳) سهو در نماز چه یکبار باشد و چه چندین بار، فقط دو سجده برای سهو انجام می‌گیرد. ۴) سهو امام، سهو مقتدی شمرده می‌شود، و باید با امام سجدۀ سهو را انجام دهد.