مقدمه
بسم الله الرحمن الرحیم
الحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ وَسِعَ كُلَّ شَيْءٍ رَحْمَةً وَعِلْمًا وَتَقْدِيرًا، وَتَبَارَكَ الَّذِي نَزَّلَ الفُرْقَانَ عَلَى عَبْدِهِ لِيَكُونَ لِلْعَالَمِينَ نَذِيْرًا، وَالصَّلَاةُ وَالسَّلَامُ عَلَى مَنْ بَعَثَهُ اللهُ هَادِيًا وَبَشِيرًا، وَدَاعِيًا إِلَى اللهِ بِإِذْنِهِ وَسِرَاجًا مُنِيرًا، فَصَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَعَلَى آلِهِ وَصَحْبِهِ وَسَلَّمَ تَسْلِيمًا كَثِيرًا.
أما بعد:
این کتاب اولین لایحه‌اى از کتاب‌های آموزشی است که خواستم کلیدی برای معلمان باشد تا در شرح متون علمی به آن‌ها کمک رساند و شاگردان پیشقدم نیز برای استفاده درست از وقت و تلاش خود به این کتاب روی آورند تا آن‌ها را از سختی‌هایی که در مقایسه میان شروحات به آن مواجه می‌شوند رهایی بخشیده و برای حل مشکلات‌شان و همچنین در جستجو و ریشه‌یابی مسایل علمی به آن‌ها یاری رساند.
و در این کتاب بر گردآوری و نزدیک‌ساختن تمامی آنچه یک معلم به آن نیاز دارد حریص بوده‌ام. مانند منظم و مرتب‌بودن مسایل و مباحث، جمع‌آوری دلایل و فواید آن و همچنین منقولاتی که می‌توان در شرح و توضیح از آن استفاده کرد و به این ترتیب در آینده دچار مشکلات بزرگی نخواهد شد، باذن الله.
البته از وضعیت تعدادی از شاگردان دانستم که یگانه چیزی که مانع آن‌ها در روند فراگیری بسیاری از درس‌ها می‌شود، - طوری که آن‌ها آرزو دارند و نیازمند آن هستند- سختیِ آمادگیِ علمیِ خوب است. بنابراین آمادگی خوب، وقت و سعی بیشتری تقاضا می‌کند. و حقیقت آن برای کسانی که در پروسه تعلیم مشغول هستند پنهان نیست.
و الله متعال این فرصت را برایم میسر نمود تا بسیاری از متون علمی را مورد بحث و بررسی قرار بدهم و شروحات آن‌ها را با یکدیگر مقایسه نموده با بررسی و تحلیل‌های مفید آن را خلاصه نمایم، تا برای طالب علم شرعی مضامین شروحات متون گوناگون را واضح گردانده، متفرق آن را جمع، مسایل آن را منظم و بحث‌های آن را کامل نماید. در مجموع این تلخیص‌ها نکات عمده مسایل را بیان نموده و معلم را به آنچه که مورد عنایت وی قرار گیرد تذکر می‌دهد؛ ولی او را از مراجعه به شروحات مستغنی نمی‌سازد، تا آنچه که دربارۀ مسایل علمی گفته شده دوباره متذکر گردد.
بعد از تأمل و تفکر عمیق و سپری‌نمودن حدود ده سال در تهیه آن عناوین، خواستم با تکمیل‌نمودن بحث‌ها و مطالب آن دوباره آن‌ها را بنویسم تا معلم هنگام آماده‌نمودن درس‌ها از مراجعه‌نمودن به منابع دیگر مستغنی گردد، جز در بعضی مسایلی که نیاز مبرم به مراجعه خواهد داشت.
و آنچه که توجه معلم را به آن معطوف می‌داریم این است که وی با درنظرداشت حال و احوال شاگردان، مسایل علمی مناسب حال آن‌ها را باید برای ایشان القا نماید؛ تا مورد قبول آن‌ها قرار گیرد. و هرگاه مشاهده نمود که شاگردان مسایل را به خوبی می‌فهمند و درک و فهم‌شان وسعت پیدا کرده، در این صورت این مضمون را علاوه بر آنچه مناسب حال‌شان است، به آن‌ها تدریس نموده و القا نماید. و اگر معلم از طولانی‌شدن و سنگین‌شدن معلومات بیش از حد در اذهان شاگردان در هراس بود، می‌تواند آنچه را که مهم‌تر است برایشان بیان نماید، مشروط بر اینکه عنایت و توجه خاص به مقاصد و اهداف درس‌ها داشته باشد.
از الله متعال مسئلت دارم که این کتاب را مبارک و پرمنفعت گردانده و مورد قبول خود قرار دهد، و به وسیلۀ این کتاب شرح متون علمی را برای آموزگاران آسان بگرداند و در رونق دهی درس‌های علمی و آسانی آن، این کتاب را موثر و مورد پذیرش قرار دهد.
«پروردگارا! از ما بپذیر، همانا که تویی شنوای دانا، و ما را بیامرز و به ما رحم فرمای، همانا که تویی آمرزندۀ مهربان. پروردگارا! دل‌های ما را بعد از آنکه ما را هدایت کردی (از راه حق) منحرف مگردان، و از سوی خود رحمتی بر ما ببخشای، به‌‌راستی که تو بخشنده‌ای».