کفر کسی که زندهشدن بعد از مرگ را تکذیب کند
قول شیخ الاسلام محمد بن عبدالوهاب است: «کسی که منکر برانگیختهشدن بعد از مرگ باشد کافر است. به دلیل اینکه الله متعال میفرماید: ﴿زَعَمَ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ أَن لَّن يُبۡعَثُواْۚ قُلۡ بَلَىٰ وَرَبِّي لَتُبۡعَثُنَّ ثُمَّ لَتُنَبَّؤُنَّ بِمَا عَمِلۡتُمۡۚ وَذَٰلِكَ عَلَى ٱللَّهِ يَسِيرٞ٧﴾[التغابن: ٧] «کسانی که کافر شدند گمان بردند که هرگز برانگیخته نخواهند شد، (ای پیامبر!) بگو: آری، به پروردگارم سوگند، یقیناً (همه) برانگیخته خواهید شد، آنگاه از آنچه میکردید به شما خبر داده خواهيد شد، و این (کار) بر الله آسان است»».
* تکذیبکنندۀ زندهشدن بعد از مرگ کافر است، و البته دو چیز بر کفر وی دلالت دارد:
- اول: چون او خبر الله ﻷ و خبر پیامبرش ج را تکذیب نموده است.
- دوم: اینکه الله متعال گویندگان این قول را کفار خوانده میفرماید: ﴿زَعَمَ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ أَن لَّن يُبۡعَثُواْۚ﴾ [التغابن: ٧] «کسانی که کافر شدند گمان بردند که هرگز برانگیخته نخواهند شد».
* و این استدلال بر یکی از قواعد تفسیری بنا نهاده شده است، و آن اینکه هرگاه در قرآن کریم، قول یا فعل قومی حکایت شود، و از آنها با صفتی از صفات تعبیر شود، پس در مورد قول و فعلشان همان صفت تعبیر شده حکم میشود.
مثلاً اگر گفته شود: کافران گفتند؛ پس قول حکایت شده از آنها قول کفر است، و کسی که به آن قول معتقد باشد کافر است.
- طوری که فرمودۀ متعال است: ﴿وَقَالَ ٱلۡكَٰفِرُونَ هَٰذَا سَٰحِرٞ كَذَّابٌ٤﴾ [ص: ٤] «و کافران گفتند: این جادوگری بسیار دروغگو است». پس کسی که گمان برده و ادعا کند که پیامبر ج ساحر یا دروغگو است بدون شک کافر میباشد.
* و این فرمودۀ الله متعال: ﴿وَمَن يَدۡعُ مَعَ ٱللَّهِ إِلَٰهًا ءَاخَرَ لَا بُرۡهَٰنَ لَهُۥ بِهِۦ فَإِنَّمَا حِسَابُهُۥ عِندَ رَبِّهِۦٓۚ إِنَّهُۥ لَا يُفۡلِحُ ٱلۡكَٰفِرُونَ١١٧﴾[المؤمنون: ١١٧] «و هرکس که با الله معبود دیگری را بخواند، مسلماً هیچ دلیلی بر (حقانیت) آن نخواهد داشت، جز این نیست که حسابش نزد پروردگارش خواهد بود، یقیناً کافران رستگار نمیشوند». پس خواندن غیر الله ﻷ از عملکرد کفار میباشد، و الله متعال بر آنان حکم نموده که رستگار نمیشوند.
* و این فرمودۀ الله متعال: ﴿وَقَالَ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ إِنۡ هَٰذَآ إِلَّآ إِفۡكٌ ٱفۡتَرَىٰهُ وَأَعَانَهُۥ عَلَيۡهِ قَوۡمٌ ءَاخَرُونَۖ فَقَدۡ جَآءُو ظُلۡمٗا وَزُورٗا٤﴾[الفرقان: ٤] «و کسانی که کافر شدند؛ گفتند: این (قرآن) جز دروغی نیست که (محمد) خود آن را بافته است، و گروهی دیگر او را بر این (کار) یاری دادهاند، به راستی آنها (با این سخنشان) ستم و دروغ بزرگی را مرتکب شدهاند». پس کسی که بگوید: این قرآن را پیامبر ج به هم بافته و بر پروردگارش نسبت داده است، کافر است.
* و فرمودۀ الله متعال: ﴿بَلِ ٱتَّبَعَ ٱلَّذِينَ ظَلَمُوٓاْ أَهۡوَآءَهُم بِغَيۡرِ عِلۡمٖۖ﴾ [الروم: ٢٩] «بلکه ستمکاران بدون علم و آگاهی از هوی و هوسهای خود پیروی کردند». پس کسی که بدون علم و آگاهی پیرو هوا و هوس خود باشد، ظالم است.
* و از جمله این مثال: ﴿زَعَمَ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ أَن لَّن يُبۡعَثُواْۚ﴾ [التغابن: ٧] «کسانی که کافر شدند گمان بردند که هرگز برانگیخته نخواهند شد». پس کسی که گمان ببرد که هرگز برانگیخته نمیشود کافر است؛ زیرا وی قولی را گفته است که الله تعالی گویندگان آن را کافر خوانده است.
* و این قاعده در اصل صحیح بوده و دارای استثناهایی میباشد، و استدلال اولی صحیحتر و از نگاه دلالت قویتر است.
* و اهل علم بر کافرشدن کسی که برانگیختهشدن را تکذیب کند اجماع دارند.