روش سلف صالح در بیان عمل به علم
* از روش پیشوایان دین رحمهم الله تعالی، حریص‌بودن‌شان بر عمل‌کردن به علم بود.
* امام احمد بن حنبل / می‌گوید: هیچ حدیثی را ننوشتم مگر اینکه به آن عمل کردم.
* سفیان الثوری / می‌گوید: هیچ حدیثی از پیامبر ج به من نرسید مگر اینکه اگرچه یکبار هم که شده به آن عمل کردم.
* عمرو بن قیس السکونی / می‌گوید: هرگاه چیز نیکی شنیدی اگرچه یکبار هم که شده به آن عمل کن.
* و از وَکیع و شَعبی و اسماعیل بن ابراهیم بن مُجَمِّع رحمهم الله تعالی نقل شده است که گفته‌اند: ما حدیث را با عمل‌کردن به آن حفظ می‌نمودیم.
* اگر طالب علم اگرچه یکبار هم که شده خود را آماده عمل‌کردن به آنچه آموخته، نماید، این کار وی به مثابه تمرین و عادت‌دادن بر عملی‌کردن آنچه آموخته است می‌باشد.
* هرگاه نفس انسان بر کاری عادت کند انجام آن بر او آسان می‌گردد، پس بدنش را به عمل‌کردن عادت می‌دهد و به وسیله آن به مراتب والای بندگی ارتقا می‌یابد، و بنده به این ترتیب همواره توفیق و فضیلت بزرگی را کسب می‌نماید، و برکت را در زندگی و اعمال خود می‌یابد که در نتیجۀ عملی‌نمودن آنچه آموخته است، حاصل شده است. آن را از فضل الله متعال مسئلت داریم.
* مالک بن دینار / می‌گوید: هیچ عمل نیکی نیست مگر اینکه در برابر آن مشکلی وجود دارد، اگر بنده صبر نمود، او را به آرامش خاطر و سکون می‌کشاند و اگر بی‌صبری کرد به عقب برمی‌گردد.
* بزرگ‌ترین چیزی که به انجام‌دادن علم کمک می‌رساند این است که انسان خود را به یقین و صبر، تربیت و ریاضت دهد.
از این‌رو می‌بینید که انسان مرتکب معصیت الهی نمی‌شود جز هنگامی که یقین و صبرش ضعیف می‌شوند.
* یقین، بنده را به بزرگی مجازات گناه‌ها بصیرت می‌بخشد و بینا می‌کند؛ پس شخص عاقل اقدام به ارتکاب گناه نمی‌کند، و (یقین) او را به بزرگی پاداش بر طاعات بینا می‌سازد؛ پس در طاعات و عبادات جز شخص سست اراده و فریب خورده کوتاهی نمی‌کند.
* بر این امر قول پیامبر ج درباره منافقین هنگام نماز صبح و عشا دلالت دارد: «وَلَوْ يَعْلَمُونَ مَا فِيهِمَا لَأَتَوْهُمَا وَلَوْ حَبْوًا»[٣٢]. «و اگر مى‌دانستند چه اجر و ثواب و پاداشى در آن دو است، هر طور شده به نماز مى‌آمدند، اگرچه با خزیدن هم می‌بود»؛ از این‌رو، ضعف در اراده و نبودن علم یقین به پاداش و ثواب این نمازها، سبب بی‌علاقگی و عدم اهتمام ایشان به آن است.
[٣٢]- صحيح بخاری: ٦٥٧ و صحيح مسلم: ٦٥١.