تاریخ وفات پیامبر صلی الله علیه وسلم
قول شیخ محمد بن عبدالوهاب / است که: «ده سال در این راستا جانفشانى کرد تا اینکه وفات نمود -صلوات الله و سلامه علیه-».
* یعنی پیامبر ج بعد از هجرت در مدینۀ منوره به مدت ده سال باقی ماند طوری که حدیث ابن عباس مذکور بر این امر دلالت دارد[٢٤٤].
* پیامبر ج در خلال این ده سال احکام دین را که برایشان نازل میگردید برای مردم بیان میفرمود، در راه الله ﻷ جهاد کرد و به معروف امر و از منکر نهی فرمود، تا اینکه ج در ماه ربیع الاول سال یازدهم هجری وفات نمود.
* ابن عبدالبَر / گفته است: «اختلافی در این نیست که پیامبر اکرم ج روز دوشنبه در مکه مکرمه در ماه ربیع الاول سال فیل متولد شده است، همچنین دراین اختلافی نیست که روز دوشنبه نخستین روزی بود که الله متعال بر رسول گرامی وحی نازل فرمود و او ج در ماه ربیع الاول به مدینه منوره تشریف برد. ابن اسحاق / گفته است: "و رسول گرامی ج شصت و سه سال عمر داشت". و او ج روز دوشنبه در ماه ربیع الاول سال یازدهم هجری وفات نمود».
* امام نووی / میگوید: «و متفق هستند که رسول اکرم ج در روز دوشنبه ماه ربیع الاول متولد شد و در روز دوشنبه ماه ربیع الاول وفات نمود».
* و سهیلی در کتاب (الروض الأنف) که از بهترین کتابهای سیرت است گفته است: «و اتفاق دارند که او ج روز دوشنبه وفات کرد، بجز ابن قُتَیْبه که در المعارف ذکر نموده روز چهارشنبه وفات یافت؛ همگی گفتهاند: در ربیع الاول وفات نمود مگر آنها افزودهاند یا اکثریت آنها قایل هستند که: "در دوازدهم ربیع الاول"، اما درست این است که رسول کریم ج در دوازدهم این ماه یا سیزدهم یا چهاردهم یا پانزدهم وفات کرده است. البته به دلیل اجماع مسلمانان بر اینکه وقوف در عرفه در حجت الوداع روز جمعه بود که نهم ذوالحجه میباشد، و ماه ذوالحجه در روز پنجشنبه داخل شده بود؛ پس با این حساب نخستین روز ماه محرم روز جمعه یا شنبه بوده است.
- پس اگر روز جمعه بوده باشد، ماه صفر روز شنبه یا روز یکشنبه بوده است.
- و اگر روز شنبه بوده پس ماه ربیع الاول روز یکشنبه یا دوشنبه بوده است.
پس هرطور که حساب شود، دوازدهم ربیع الاول نه روز دوشنبه بوده و نه روز چهارشنبه؛ طوری که قُتَبی گفته است. و امام طبری از ابن کلبی و ابومِخْنَف نقل کرده است که پیامبر ج در دوم ربیع الاول وفات کرده است، و این قول هرچند برخلاف نظر جمهور علما است ولی بعید نیست، آن هم اگر سه ماه پیشین ربیع الاول بیست و نه روزه بوده باشد. پس بر این نکته دقت نما که درست است و هیچکسی را ندیدهام که این نکته را درک کرده باشد. همچنین قولی از خوارزمی را دیدهام که گفته است: پیامبر ج در نخستین روز ماه ربیع الاول وفات کرد و این نزدیکتر به قیاسی است که طبری از ابن کلبی و ابومخنف ذکر کرده است».
• گفتم: فرضکردن اینکه هریک از سه ماه اول سال، بیست و نه روزه بوده باشد بعید است، و نزدیکتر این است که وفات پیامبر ج روز دوشنبه بیست و دوم ماه ربیع الاول بوده است. و احتمال میرود که در بین دو تاریخ، یعنی بیست و دوم و دوازدهم اشتباه صورت گرفته باشد.
و بنابر شمارش ماهها معروف این است که ماه صفر یا سی روز بوده، که در این صورت روز دوشنبه پایان سی روز آن سال بوده است، و یا اینکه ماه صفر بیست و نه روز بوده است که در این صورت روز دوشنبه اول ماه ربیع الاول است و بیست و دوم ماه ربیع الاول موافق با روز دوشنبه بوده است، و الله تعالی أعلم.
و امام بخاری / در صحیح خود از ابن عباس و ام المؤمنین عایشه ب روایت کرده است که پیامبر ج هنگام وفات شصت و سه سال عمر داشتند[٢٤٥].
[٢٤٤]- صحيح بخاری:٣٨٥١ و ٣٩٠٢.
[٢٤٥]- صحيح بخاری: ٣٥٣٦ و ٣٩٠٢ و ٣٩٠٣ و ٤٤٦٦ و صحيح مسلم: ٢٣٤٩ و ٢٣٥١ و ٢٣٥٢.