درس ششم: شرح اصل اول؛ شناخت بنده از الله متعال
شیخ الاسلام محمد بن عبدالوهاب / می‌گوید:
(الله متعال تو را به طاعتش راه بنماید: بدان که دین حنیف ابراهیمى این است که الله ﻷ را به یگانگى و با اخلاص عبادت کنى. این است آن هدفى که الله متعال همه مردم را براى تحقق آن آفریده و به آن امر کرده است، چنانکه مى‌فرماید: ﴿وَمَا خَلَقۡتُ ٱلۡجِنَّ وَٱلۡإِنسَ إِلَّا لِيَعۡبُدُونِ٥٦﴾[الذاريات: ٥٦] «جن و انس را جز براى آنکه مرا عبادت کنند نیافریده‌ام».
معنای (یعبدون) در آیه (یوحدون) است، یعنى مرا به یگانگى عبادت کنند.
بزرگ‌ترین و مهم‌ترین چیزى که الله متعال به آن امر فرموده توحید است، و توحید یعنى الله ﻷ را به یگانگی عبادت کردن. و بزرگ‌ترین چیزى که از آن باز داشته شرک است، و شرک یعنى کسی یا چیز دیگرى را با او تعالی به عنوان عبادت خواندن، و دلیلش اینکه الله متعال مى‌فرماید: ﴿۞وَٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ وَلَا تُشۡرِكُواْ بِهِۦ شَيۡٔٗا ﴾[النساء:٣٦] «و (تنها) الله را عبادت کنید و چیزى را با او شریک نکنید».
اگر از تو پرسیده شود: اصول سه‌گانه‌اى که شناخت آن بر هر انسانى واجب است چیست؟
بگو: ١- شناخت پروردگار. ٢- شناخت اسلام که دین پسندیدۀ پروردگار است. ٣- شناخت پیامبرش محمد ج.
اگر از تو پرسیده شود که پروردگارت کیست؟ بگو پروردگارم ذاتى است که با نعمت‌هاى فراوانش مرا و سایر جهانیان را آفریده و پرورش داده است، او یگانه معبود من است که جز او هیچ معبودى ندارم. و دلیلش اینکه الله متعال مى‌فرماید: ﴿ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ٢﴾[الفاتحة: ٢] «هرگونه ثناء وستایشى ویژه پروردگار عالمیان است».
جز ذات پروردگار، هر صنف دیگرى در این جهان براى خودش عالمى است که من نیز جزوى از یک عالم هستم.
اگر از تو پرسیده شود: پروردگارت را چگونه شناختى؟ بگو: با آیات و مخلوقاتش؛ که از آن جمله مى‌توان به شب و روز و خورشید و ماه به عنوان نمونه‌اى از آیات، و به آسمان‌ها و زمین‌هاى هفتگانه و آنچه در آن‌ها و در بین آن‌ها است به عنوان نمونه‌اى از مخلوقات الله اشاره کرد. و دلیلش اینکه الله متعال مى‌فرماید: ﴿لَخَلۡقُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ أَكۡبَرُ مِنۡ خَلۡقِ ٱلنَّاسِ﴾[غافر: ٥٧] «مسلماً آفرینش آسمان‌ها و زمین بزرگ‌تر از آفرینش مردم است».
و می‌فرماید: ﴿وَمِنۡ ءَايَٰتِهِ ٱلَّيۡلُ وَٱلنَّهَارُ وَٱلشَّمۡسُ وَٱلۡقَمَرُۚ لَا تَسۡجُدُواْ لِلشَّمۡسِ وَلَا لِلۡقَمَرِ وَٱسۡجُدُواْۤ لِلَّهِۤ ٱلَّذِي خَلَقَهُنَّ إِن كُنتُمۡ إِيَّاهُ تَعۡبُدُونَ٣٧﴾[فصلت: ٣٧] «و از نشانه‌هاى قدرت او شب و روز و خورشید و ماه است، خورشید و ماه را سجده نکنید، بلکه الله را که آن‌ها را آفریده است سجده کنید».
و می‌فرماید: ﴿إِنَّ رَبَّكُمُ ٱللَّهُ ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٖ ثُمَّ ٱسۡتَوَىٰ عَلَى ٱلۡعَرۡشِۖ يُغۡشِي ٱلَّيۡلَ ٱلنَّهَارَ يَطۡلُبُهُۥ حَثِيثٗا وَٱلشَّمۡسَ وَٱلۡقَمَرَ وَٱلنُّجُومَ مُسَخَّرَٰتِۢ بِأَمۡرِهِۦٓۗ أَلَا لَهُ ٱلۡخَلۡقُ وَٱلۡأَمۡرُۗ تَبَارَكَ ٱللَّهُ رَبُّ ٱلۡعَٰلَمِينَ٥٤﴾[الأعراف: ٥٤].
«همانا پروردگار شما الله است که آسمان‌ها و زمین را در شش روز آفرید، سپس بر عرش -چنانکه خود مى‌داند- قرار گرفت، شب را به روز -و روز را به شب- مى‌پوشاند، و خورشید و ماه و ستارگان را -آفرید- که رام شده فرمان او هستند، بدانید که خلق و امر صرفا از آنِ او است، با برکت است الله که پروردگار جهانیان است».
و "الرَّبُّ" یعنی پروردگار که همان معبود بر حق جهان است و دلیلش اینکه الله متعال مى‌فرماید: ﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ ٱعۡبُدُواْ رَبَّكُمُ ٱلَّذِي خَلَقَكُمۡ وَٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تَتَّقُونَ٢١ ٱلَّذِي جَعَلَ لَكُمُ ٱلۡأَرۡضَ فِرَٰشٗا وَٱلسَّمَآءَ بِنَآءٗ وَأَنزَلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَأَخۡرَجَ بِهِۦ مِنَ ٱلثَّمَرَٰتِ رِزۡقٗا لَّكُمۡۖ فَلَا تَجۡعَلُواْ لِلَّهِ أَندَادٗا وَأَنتُمۡ تَعۡلَمُونَ٢٢﴾[البقرة: ٢١-٢٢].
«اى مردم پروردگارتان را که شما و پشینیانتان را آفریده است عبادت کنید تا پرهیزگار شوید * آنکه زمین را -همچون- زیر انداز و آسمان را -همچون- سر پناه شما کرد، و از آسمان آبى فرو فرستاد، آنگاه با آن -انواع- میوه‌ها براى روزى شما برآورد، پس آگاهانه براى او همتا نیاورید».
ابن کثیر / مى‌فرماید: «خالق و آفریدگار همۀ این مخلوقات یگانه ذاتى است که شایسته و مستحق عبادت است».)