مذمت کسی که به علم خود عمل نمی‌کند
* الله متعال می‌فرماید: ﴿أَتَأۡمُرُونَ ٱلنَّاسَ بِٱلۡبِرِّ وَتَنسَوۡنَ أَنفُسَكُمۡ وَأَنتُمۡ تَتۡلُونَ ٱلۡكِتَٰبَۚ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ٤٤﴾[البقرة: ٤٤].
«آیا مردم را به نیکی فرمان می‌دهید، و خودتان را فراموش می‌کنید، درحالی که شما کتاب (آسمانی) را می‌خوانید؟! آیا نمی‌اندیشید؟!».
* و می‌فرماید: ﴿مَثَلُ ٱلَّذِينَ حُمِّلُواْ ٱلتَّوۡرَىٰةَ ثُمَّ لَمۡ يَحۡمِلُوهَا كَمَثَلِ ٱلۡحِمَارِ يَحۡمِلُ أَسۡفَارَۢاۚ...﴾[الجمعة: ٥].
«مَثَل کسانی که به تورات مکلّف شدند، آنگاه آن را برنداشتند (یعنی: حق آن را ادا نکردند) همچون خری هستند که کتاب‌هایی را حمل می‌کند (اما از آن چیزی نمی‌فهمد) چه بد است مَثَل گروهی که آیات الله را تکذیب کردند، و الله گروه ستمکاران را هدایت نمی‌کند».
* و می‌فرماید: ﴿وَٱتۡلُ عَلَيۡهِمۡ نَبَأَ ٱلَّذِيٓ ءَاتَيۡنَٰهُ ءَايَٰتِنَا فَٱنسَلَخَ مِنۡهَا فَأَتۡبَعَهُ ٱلشَّيۡطَٰنُ فَكَانَ مِنَ ٱلۡغَاوِينَ١٧٥ وَلَوۡ شِئۡنَالَرَفَعۡنَٰهُ بِهَا وَلَٰكِنَّهُۥٓ أَخۡلَدَ إِلَى ٱلۡأَرۡضِ وَٱتَّبَعَ هَوَىٰهُۚ فَمَثَلُهُۥ كَمَثَلِ ٱلۡكَلۡبِ إِن تَحۡمِلۡ عَلَيۡهِ يَلۡهَثۡ أَوۡ تَتۡرُكۡهُ يَلۡهَثۚ...﴾[الأعراف: ١٧٥-١٧٦].
«و (ای پیامبر!) بر آن‌ها بخوان سرگذشت کسی را که آیات خود را به او دادیم، آنگاه از آن جدا (و عاری) گشت، پس شیطان در پی او افتاد، و از گمراهان شد. و اگر می‌خواستیم (مقام و منزلت) او را با آن (آیات) بالا می‌بردیم، ولی او به سوی زمین (و دنیا) مایل شد (و به پستی گرایید) و از هوای خویش پیروی کرد، پس مَثَل او چون مَثَل سگ است که اگر به او حمله کنی، زبان از دهان بیرون می‌آورد، و اگر او را به حال خود و اگذاری، (بازهم) زبانش را از دهان بیرون می‌آوَرَد، این مَثَل گروهی است که آیات ما را تکذیب کردند، پس (این) داستان‌ها را (بر آن‌ها) بازگو کن، شاید بیندیشند».
* در حدیث ابوهریره س دربارۀ اولین کسانی که در روز قیامت آتش بر آن‌ها شعله ور می‌شود، ذکر شده که به قاری قرآن گفته می‌شود: آن چه را که آموختی چگونه به آن عمل نمودی؟
* به خاطر اهمیت این امر برخی از علما به طور جداگانه دربارۀ آن کتاب‌هایی تالیف نموده‌اند، چنانکه حافظ ابن عساکر / تعالی متوفای سال ٥٧١ هجری رساله‌ای نوشته‌اند به‌نام «ذم من لا یعمل بعلمه» یعنی مذمت کسی که به علم خود عمل نمی‌کند. و خطیب بغدادی / تعالی متوفای سال ٤٦٣ هجری کتاب (اقتضاء العلم العمل) را در این زمینه تألیف نموده است.
* ابن عبدالبر / فصل جداگانه ای را در کتاب (جامع بیان العلم و فضله) به این مطلب اختصاص داده است و پیشتر نیز عالم دیگری به نام آجری / در کتاب (أخلاق العلماء) و همچنین ابن رجب / در کتاب (فضل علم السلف علی علم الخلف) و ابن قیم / در کتاب (مفتاح دار السعاده) فصل‌هایی را در کتاب‌هایشان به این مطلب اختصاص داده‌اند.
* ابواسحاق البیری می‌گوید:
وإن أوتيت فيه طويل باع
وقال الناس إنك قد سبقت
فلا تأمن سؤال الله عنه
بتوبیخ علمت فهل عملت
ابواسحاق البیری فردی را مخاطب قرار می‌دهد که علم بسیار فرا می‌گیرد که زبانزد عام و خاص می‌شود پس چنین شخصی از سؤال و سرزنش الهی در امان نخواهد بود؛ آنگاه که از وی پرسیده شود: آیا به آنچه فراگرفتی عمل کردی.