دلایل وجوب توحید در قرآن کریم
* از مهمترین دلایلی که با اشاره به وجوب توحید، مکررا در قرآن کریم ذکرشده است:
١- اینکه الله خالق، روزی دهنده، مالک، مدبر و یگانه ذات مستحق برای عبادت است.
٢- به تحقیق الله متعال ذاتی است که سود و زیان تنها در دست او است و غیر او برای خود مالک سود و زیانی نیست چه رسد به این که برای کسی دیگری سود و زیان برساند، الله متعال میفرماید: ﴿قُلۡ أَتَعۡبُدُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ مَا لَا يَمۡلِكُ لَكُمۡ ضَرّٗا وَلَا نَفۡعٗاۚ وَٱللَّهُ هُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡعَلِيمُ٧٦﴾[المائدة: ٧٦] «بگو: آیا چیزی را به جای الله عبادت میكنید که دارای سود و زیانی برای شما نیست؟! و الله شنوای دانا است». یعنی ذاتی که از احوال شما آگاه است و دعای شما را میشنود.
٣- با موحدان قدرت حجت و برهان وجود دارد که الله ﻷ به عبادت خویش به یگانگی امر فرموده بدون اینکه شریکی با او باشد. بر این اساس پیامبران به سوی آنها فرستاده شدهاند.
٤- مشرکان ظالم فقط یکدیگر را میفریبند و هیچگونه دلیلی برای شرکآوردنشان ندارند، بلکه دلایل و حججشان در نزد الله ﻷ مردود است، و خشم و عذاب شدید بر آنها است.
* هدف این است که هرکس در علامات و نشانههای موجود در جهان هستی و آیات قرآنی تأمل کند وجوب وحدانیت الله و یگانهدانستن او در عبادت برایش آشکار میشود، و اگر کسی با الله متعال چیزی را شریک کرد پس او از جملۀ زیانکاران خواهد بود.
* ظالمان علومی دارند که به آن مسرور میشوند، و گمانها و بیهوده گوییهایی دارند که به آنها مغرور میشوند، و از تفکر در آنچه که الله متعال به تفکرکردن در آن امر فرموده که حاوی نشانههای آشکار است، امتناع میورزند، و از علوم دنیوی که در دسترسشان قرار دارد خرسند هستند، و از آنچه که پیامبران آوردهاند اعراض میورزند، و آنها و رسالت آنها را مورد استهزاء و تمسخر قرار میدهند تا اینکه عمرشان به پایان میرسد و مهلت زندهبودنشان در این جهان خاتمه مییابد، و با دیدن آنچه که وعده داده میشدند برایشان آشکار میشود که واقعا سرکش و خطاکار بودهاند.
* وقتی علامات آخرت را در هنگام مرگ دیدند برایشان آشکار میشود که شرک به الله متعال باطل و گمراهی آشکار است، پس وقتی میخواهند ایمان آورند در این وقت ایمانآوردن برایشان سودی نمیرساند و از آنها پذیرفته نمیشود، شیطان نیز آنها را بعد از اینکه در هلاکت گرفتار ساخت رها میکند، و بدبختی ابدی برایشان ثبت و نوشته میشود، و از سعادت و خوشبختی برای همیشه محروم مانده و دچار زیان آشکار میشوند؛پناه بر الله.
الله متعال میفرماید: ﴿وَيُرِيكُمۡ ءَايَٰتِهِۦ فَأَيَّ ءَايَٰتِ ٱللَّهِ تُنكِرُونَ٨١ أَفَلَمۡ يَسِيرُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَيَنظُرُواْ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡۚ كَانُوٓاْ أَكۡثَرَ مِنۡهُمۡ وَأَشَدَّ قُوَّةٗ وَءَاثَارٗا فِي ٱلۡأَرۡضِ فَمَآ أَغۡنَىٰ عَنۡهُم مَّا كَانُواْ يَكۡسِبُونَ٨٢ فَلَمَّا جَآءَتۡهُمۡ رُسُلُهُم بِٱلۡبَيِّنَٰتِ فَرِحُواْ بِمَا عِندَهُم مِّنَ ٱلۡعِلۡمِ وَحَاقَ بِهِم مَّا كَانُواْ بِهِۦ يَسۡتَهۡزِءُونَ٨٣ فَلَمَّا رَأَوۡاْ بَأۡسَنَا قَالُوٓاْ ءَامَنَّا بِٱللَّهِ وَحۡدَهُۥ وَكَفَرۡنَا بِمَا كُنَّا بِهِۦ مُشۡرِكِينَ٨٤ فَلَمۡ يَكُ يَنفَعُهُمۡ إِيمَٰنُهُمۡ لَمَّا رَأَوۡاْ بَأۡسَنَاۖ سُنَّتَ ٱللَّهِ ٱلَّتِي قَدۡ خَلَتۡ فِي عِبَادِهِۦۖ وَخَسِرَ هُنَالِكَ ٱلۡكَٰفِرُونَ٨٥﴾[غافر: ٨١-٨٥].
«و (الله) آیاتش را به شما نشان میدهد، پس کدامیک از آیات الله را انکار میکنید. * آیا در (روی) زمین سیر نکردند، پس ببینند سرانجام کسانی که پیش از آنها بودند، چگونه بود؟ آنها (از لحاظ) تعداد افراد از اینها بیشتر بودند، و در توانایی (و پدیدآوردن) آثار در زمین از اینها برتر (و سختتر) بودند، پس آنچه به دست میآوردند نتوانست آنها را بینیاز کند (و عذابشان را دور نماید). * پس چون پیامبرانشان با دلایل روشن به سوی آنها آمدند، به دانشی که نزد خود داشتند خوشحال شدند، و آنچه را که مسخرهاش میگرفتند آنها را فرا گرفت. * پس چون عذاب ما را دیدند گفتند: تنها به الله ایمان آوردیم، و به معبودهایی که شریک او قرار داده بودیم، کافر شدیم * پس هنگامی که عذاب ما را دیدند، ایمانشان برای آنها سودی نبخشید، (چنین) است سنت الله که در میان بندگانش گذشته است، و آنجا کافران زیانکار شدند».