بیان بزرگ‌ترین چیزی که الله متعال از آن نهی نموده که همان شرک است
* اموری که به وسیلۀ آن دانسته می‌شود که شرک از بزرگ‌ترین چیزهایی است که الله متعال از آن نهی فرموده است:
١- اولین دعوت پیامبران به سوی توحید و اجتناب و دوری‌جستن از شرک بوده است.
٢- کسی که شرک را پایان ندهد کافر بوده و در اسلام جایی ندارد.
٣- مجازات شرک بزرگ‌ترین مجازات بوده که همان ماندن همیشگی در آتش می‌باشد طوری که الله متعال می‌فرماید: ﴿إِنَّهُۥ مَن يُشۡرِكۡ بِٱللَّهِ فَقَدۡ حَرَّمَ ٱللَّهُ عَلَيۡهِ ٱلۡجَنَّةَ وَمَأۡوَىٰهُ ٱلنَّارُۖ وَمَا لِلظَّٰلِمِينَ مِنۡ أَنصَارٖ٧٢﴾[المائدة: ٧٢] «همانا هرکس به الله شرک آورد، الله بهشت را بر او حرام کرده است، و جایگاه او دوزخ است، و ستمکاران را یاوری نیست».
٤- الله متعال کسی را که با او در عبادتش شرک بورزد مورد بخشش قرار نمی‌دهد هرچند گذشتۀ خوبی داشته باشد، طوری که الله متعال می‌فرماید: ﴿إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَغۡفِرُ أَن يُشۡرَكَ بِهِۦ وَيَغۡفِرُ مَا دُونَ ذَٰلِكَ لِمَن يَشَآءُۚ وَمَن يُشۡرِكۡ بِٱللَّهِ فَقَدۡ ضَلَّ ضَلَٰلَۢا بَعِيدًا١١٦﴾[النساء: ١١٦] «قطعاً الله، شرک‌آوردن به او را نمی‌آمرزد، و آن (هر گناهی) را برای هرکس بخواهد می‌آمرزد. و هرکس به الله شرک آورد، پس بدون شک در گمراهی دوری افتاده است».
و می‌فرماید: ﴿وَلَقَدۡ أُوحِيَ إِلَيۡكَ وَإِلَى ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِكَ لَئِنۡ أَشۡرَكۡتَ لَيَحۡبَطَنَّ عَمَلُكَ وَلَتَكُونَنَّ مِنَ ٱلۡخَٰسِرِينَ٦٥﴾[الزمر: ٦٥] «و به راستی که به تو و به کسانی که پیش از تو بودند، وحی شد که اگر شرک آوری، یقیناً اعمالت (تباه و) نابود می‌شود، و از زیانکاران خواهی بود».
و الله متعال بعد از ذکر انبیا در سوره الأنعام می‌فرماید: ﴿وَمِنۡ ءَابَآئِهِمۡ وَذُرِّيَّٰتِهِمۡ وَإِخۡوَٰنِهِمۡۖ وَٱجۡتَبَيۡنَٰهُمۡ وَهَدَيۡنَٰهُمۡ إِلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ٨٧ ذَٰلِكَ هُدَى ٱللَّهِ يَهۡدِي بِهِۦ مَن يَشَآءُ مِنۡ عِبَادِهِۦۚ وَلَوۡ أَشۡرَكُواْ لَحَبِطَ عَنۡهُم مَّا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ٨٨﴾[الأنعام: ٨٧-٨٨] «و (نیز) از پدران‌شان و فرزندان‌شان و برادران‌شان و (برخی را برتری دادیم) و برگزیدیم و به راه راست هدایت نمودیم * این هدایت الله است که هرکس از بندگانش را بخواهد با آن هدایت می‌کند. و اگر شرک می‌ورزیدند؛ هرآینه آنچه را که انجام داده بودند از (اعمال نیک) آن‌ها نابود می‌شد».
-پیامبران- با توجه با صلاح و شرف و جایگاه و محبت که الله متعال با آن‌ها دارد -اگر از آن‌ها شرکی سر زند مورد بخشش الله متعال قرار نمی‌گیرند- ولی به یقین دانستیم که الله متعال آن‌ها را از شرک معصوم نموده است. و فقط این خطاب باقی مانده که برای ما خوانده می‌شود تا در مورد آن تدبر و تأمل کنیم. و از آن، بزرگیِ جرم شرک را درک کنیم؛ که وقتی پیامبران مورد بخشش الله متعال قرار نمی‌گیرند پس غیر از آن‌ها اگر شرک بورزند از باب اولی مورد بخشش قرار نخواهند گرفت.
٥- پیامبر ج شرک‌ورزیدن به پروردگار را از جملۀ بزرگ‌ترین کبائر شمرده است، طوری که از ابوبکره نُفَیع بن حارِث س روایت است که رسول الله ج فرمود: «أَلا أُنَبِّئُكُمْ بِأَكْبَرِ الْكَبائِرِ؟» «آیا شما را از بزرگ‌ترین گناهان کبیره باخبر نسازم؟» گفتیم: آری یا رسول الله! فرمود: «الإِشْراكُ بِاللهِ وَعُقوقُ الْوالِدَيْنِ» «شریک‌آوردن به الله و نافرمانی و آزار پدر و مادر» آنجناب ج درحالی که تکیه نموده بودند نشستند سپس فرمود: «أَلا وَقَوْلُ الزّورِ، وَشَهادَةُ الزّورِ» «آگاه باشید سخن دروغ و شهادت دروغ» و آن را به اندازه‌ای تکرار فرمود که گفتیم کاش سکوت می‌فرمود.[٦٥] [به روایت بخاری و مسلم].
- و در صحیح بخاری و مسلم از عبدالله بن مسعود س روایت است که فرمود: از پیامبر ج سؤال کردم، کدام گناه بزرگ‌تر است؟ فرمود: «أَنْ تَجْعَلَ لِلَّهِ نِدًّا وَهُوَ خَلَقَكَ» «اینکه برای الله شریک قرار دهی درحالی که او تو را آفریده است» گفتم: بعد از آن كدام گناه؟ فرمود: «أَنْ تَقْتُلَ وَلَدَكَ مَخَافَةَ أَنْ يَطْعَمَ مَعَكَ» «اینکه فرزندت را از ترس اینکه با تو غذا بخورد بکشی» گفتم بعد از آن كدام گناه؟ فرمود: «أَنْ تُزَانِيَ حَلِيلَةَ جَارِكَ» «اینکه با زن همسایه‌ات زنا کنی».[٦٦]
بله! خطر شرک بزرگ است، و بزرگ‌ترین گناهی است که با آن نافرمانی الله متعال صورت می‌گیرد. مشرک به الله متعال کفر ورزیده است هرچند ادعای مسلمان‌بودن را کند، و نفرت الله از او برای او بزرگ‌ترین مجازات خواهد بود طوری که الله متعال می‌فرماید: ﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ يُنَادَوۡنَ لَمَقۡتُ ٱللَّهِ أَكۡبَرُ مِن مَّقۡتِكُمۡ أَنفُسَكُمۡ إِذۡ تُدۡعَوۡنَ إِلَى ٱلۡإِيمَٰنِ فَتَكۡفُرُونَ١٠﴾[غافر: ١٠] «بی‌گمان کسانی که کافر شدند (روز قیامت) ندا می‌زنند که: حقا که خشم (و دشمنی) الله (نسبت به شما) از خشم (و دشمنی) خودتان (نسبت به خودتان) بیشتر است، آنگاه که به (سوی) ایمان دعوت می‌شدید، پس شما انکار می‌کردید».
* الله متعال هیچ عملی را از مشرک نمی‌پذیرد تا اینکه اسلام بیاورد، و کسی که بعد از ایمان‌آوردن در شرک واقع شود عملش نابود شده و از جملۀ زیانکاران خواهد بود.
* شرک از بزرگ‌ترین گناهان کبیره، و بزرگ‌ترین ظلم است. شرک خیانت به بزرگ‌ترین امانت‌ها است. شرک روگردانی از ادای بزرگ‌ترین حقوق است، و آن حق الله ﻷ است که مخلوق را برای آن، که همان عبادت است آفریده است.
* هدف از آنچه گذشت بیان خطر شرک و واجب‌بودن اجتناب از آن بود، و اینکه اولین دعوت مصلحان باید به سوی توحید و اجتناب از شرک باشد.
[٦٥]- صحيح بخاری: ٢٦٥٤ و ٥٩٧٦ و صحيح مسلم: ٨٧.
[٦٦]- صحيح بخاری: ٤٤٧٧ و ٦٠٠١ و ٦٨١١ و صحيح مسلم: ٨٦.