شرح عبارات متن
مؤلف / می‌گوید: انواع عباداتی که الله متعال دستور به انجام آن داده از قبیل: اسلام، ایمان و احسان؛ و همچنین خوف، رجاء، دعا، توکل، شوق، حذر، خشوع، خشیت، انابت (توبه)، استعانت (یاری‌جُستن)، استعاذه (پناه‌جُستن)، استغاثه (به فریادرسی خواندن)، ذبح، نذر و دیگر عبادت‌هایى که الله متعال به آن دستور داده، همه ویژۀ پروردگار یکتا است.
* شیخ محمد بن عبدالوهاب / اصول عبادت و مهم‌ترین انواع آن را ذکر نموده است، و افزوده است که یگانه‌دانستن الله متعال در این عبادات واجب است، و اینکه اگر کسی چیزی از این عبادات را برای غیر الله صرف کند پس او مشرک و کافر است؛ پناه بر الله.
قول مؤلف /: «انواع عباداتی که الله متعال دستور به انجام آن داده از قبیل: اسلام، ایمان و احسان».
* این مراتب و درجات دین است، و در درس‌های گذشته بیان شد که درجات و مراتب تحقق‌یافتن بندگی الله متعال بر درجه‌بندی دینی که عبارت از اسلام، ایمان و احسان می‌باشد، ترتیب یافته است.
قول مؤلف /: «همچنین خوف، رجاء، دعا، توکل، شوق، حذر، خشوع، خشیت، انابت (توبه)، استعانت (یاری‌جُستن)، استعاذه (پناه‌جُستن)، استغاثه (به فریادرسی خواندن)، ذبح، نذر و دیگر عبادت‌هایى که الله متعال به آن امر فرموده همه ویژۀ پروردگار یکتا است».
* مسلمانان در انجام‌دادن این عبادت‌ها بر یکدیگر نظر به مراتب بندگی: مسلمان، مؤمن، و محسن، برتری و فضیلت دارند.
- کسی که این عبادت‌ها را خالصانه برای الله متعال انجام داد و در این عبادت‌ها احدی را با الله متعال شریک نساخت، پس او مسلمان است.
- و کسی که این عبادت‌ها را خالصانه برای الله متعال انجام داد و در ضمن واجبات آن را کامل نموده و از شرک اصغر پرهیز نمود پس او مؤمن است.
- و کسی که این عبادت‌ها را در مستحبات نیز کامل انجام داد پس او محسن است، از فضل الله متعال آن را خواهان هستیم.
قول مؤلف /: دلیلش این فرمودۀ الله متعال است: ﴿وَأَنَّ ٱلۡمَسَٰجِدَ لِلَّهِ فَلَا تَدۡعُواْ مَعَ ٱللَّهِ أَحَدٗا١٨﴾[الجن: ١٨] «و اینکه همه مسجدها خاص الله است پس با الله هیچ‌کس را به عنوان عبادت مخوان».
* این دلیلی است بر حرام‌بودن دعاکردن غیر الله، چه این دعا دعای طلب حاجات باشد و یا دعای عبادت.
* تفسیر این آیه کریمه در درس پیش گذشت.
قول مؤلف /: «پس کسى که این عبادت‌ها یا جزئى از آن را براى غیر الله انجام دهد مشرک و کافر است، از این‌رو الله متعال مى‌فرماید: ﴿وَمَن يَدۡعُ مَعَ ٱللَّهِ إِلَٰهًا ءَاخَرَ لَا بُرۡهَٰنَ لَهُۥ بِهِۦ فَإِنَّمَا حِسَابُهُۥ عِندَ رَبِّهِۦٓۚ إِنَّهُۥ لَا يُفۡلِحُ ٱلۡكَٰفِرُونَ١١٧﴾[المؤمنون: ١١٧] «و هرکس با الله معبود دیگری را عبادت کند که در این کار حجتى ندارد، جز این نیست که حسابش با پروردگارش است، آرى کافران رستگار نمى‌شوند».
* در این آیه کریمه بیان شده کسی که در دعا، غیر الله متعال را خواند کافر است.
فرموده الله متعال: ﴿لَا بُرۡهَٰنَ لَهُۥ﴾ «که در این کارش حجتى ندارد» این بخش آیه توصیفی است که از دلیل لازم برای هر چیزی که غیر از الله متعال عبادت شود پرده برداشته است، و اینکه هیچ‌کس دلیلی ندارد که الله متعال به عبادت هیچ معبودی جز خودش اجازه داده باشد.