درجات امیدواری از نفع‌بردن اسباب
* امیدی که برای نفع‌بردن از اسباب همراه با اعتقاد داشتن به اینکه نفع و ضرر در دست الله ﻷ است دارای سه درجه می‌باشد:
- درجه اول: امید جایز، و آن امید برای منفعت‌بردن از اسباب مشروع همراه عدم وابستگی قلبی به آن اسباب می‌باشد.
از ابوهریره س روایت است که پیامبر ج فرمود: «خَيْرُكُمْ مَنْ يُرْجَى خَيْرُهُ، وَيُؤْمَنُ شَرُّهُ، وَشَرُّكُمْ مَنْ لَا يُرْجَى خَيْرُهُ، وَلَا يُؤْمَنُ شَرُّهُ»[٨٠] «بهترین شما کسی است که مردم به خیر او امید داشته باشند و از شرش خود را در امان بدانند، و انسان بد در شما کسی است که مردم خیری از او انتظار نداشته باشند و نیز از شر او در امان نباشند» [به روایت احمد و ترمذی با سند صحیح].
این‌گونه امیدواری امید عبادت نیست، بلکه امید نفع و سودبردن از اسباب است همراه با اعتقادداشتن به اینکه نفع و ضرر از جانب الله ﻷ می‌باشد.
- درجه دوم: امید حرام، و آن عبارت از امیدداشتن شخص در اسباب حرام است تا از آن‌ها در معصیت الهی کمک و استعانت بگیرد.
- درجه سوم: شرک اصغر، و آن وابستگی قلبی به اسبابی است که امید نفع‌گرفتن از آن‌ها می‌رود؛ مانند دلبستگی بعضی از مریض‌ها به دم‌خواندن و پزشکان. غافل از اینکه شفا در دست الله ﻷ است؛ پس این از جملۀ شرک در اسباب است که پیشتر شرح آن گذشت.
[٨٠]- سنن ترمذی: ٢٢٦٣ و مسند احمد: ٨٨١٢ و ٨٩٢٠. حکم آلبانی: صحیح.