شرح اصول سه گانه اسلام شیخ محمد بن عبدالوهاب

فرمودۀ پیامبر صلی الله علیه وسلم: «وَعَمُودُهُ الصَّلَاةُ» «و ستون آن نماز است»

* یعنی نماز ستون دین اسلام است از این‌رو اسلام مسلمان برپا نمی‌شود مگر با برپایی آن ستون که همانا نماز می‌باشد.

* شأن و منزلت نماز بزرگ و باعظمت است؛ و کسی که نماز را ترک کند هیچ بهره‌ای در اسلام ندارد، زیرا اگر ستون بیفتد چیزی که بر آن ستون قرار دارد نیز می‌افتد، و این برایت واضح می‌گرداند که همه شعایر اسلام بر نماز متکی می‌باشند، پس اگر نماز بنده درست شد اعمال وی نیز درست می‌باشد، و اگر نمازش فاسد و نادرست گردید اعمال وی نیز بر وی فاسد می‌گردد، پس وقتی رابطه بنده با الله تعالی به وسیلۀ نماز قطع شد، در این حالت نه زکات، نه روزه، نه حج و نه غیره امور بوی سودی می‌رساند.

* بنابر این اولین عملی که از بنده در روز قیامت سوال می‌شود نماز است.

حُرَیْث بن قَبیصه  / گفته است: به مدینۀ منوره آمدم، گفتم: الهی همنشین صالحی را نصیبم کن؛ و می‌افزاید: نزد ابوهریره نشستم و گفتم: من از الله متعال خواستم که همنشین صالحی نصیبم کند، پس حدیثی برایم بگو که از پیامبر  ج شنیده‌ای، شاید الله متعال به وسیلۀ آن سودی به من برساند، گفت: از پیامبر  ج شنیدم که می‌فرمود: «إِنَّ أَوَّلَ مَا يُحَاسَبُ بِهِ الْعَبْدُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ مِنْ عَمَلِهِ صَلَاتُهُ؛ فَإِنْ صَلُحَتْ فَقَدْ أَفْلَحَ وَأَنْجَحَ وَإِنْ فَسَدَتْ فَقَدْ خَابَ وَخَسِرَ، فَإِنْ انْتَقَصَ مِنْ فَرِيضَتِهِ شَيْءٌ قَالَ الرَّبُّ عَزَّ وَجَلَّ: انْظُرُوا هَلْ لِعَبْدِي مِنْ تَطَوُّعٍ؟ فَيُكَمَّلَ بِهَا مَا انْتَقَصَ مِنْ الْفَرِيضَةِ ثُمَّ يَكُونُ سَائِرُ عَمَلِهِ عَلَى ذَلِكَ»[٢٩٥] «همانا اولین عملی که بنده در روز قیامت در مورد آن محاسبه می‌شود، نماز او است، اگر درست بود، یقیناً کامیاب و رستگار می‌گردد و اگر فاسد و نادرست بود، یقیناً هلاک و زیانکار می‌گردد. و اگر از فریضه‌اش چیزی کم شد، پروردگار  ﻷ می‌فرماید: ببینید آیا بنده‌ام نافله‌ای دارد، تا کمبود فرایض وی با آن جبران و کامل گردانده شود، سپس بقیۀ اعمالش بر این اساس خواهد بود» [به روایت ترمذی و نسایی و آلبانی آن را صحیح دانسته است].

* و امام مالک در کتاب الموطأ روایت نموده که عمر بن خطاب  س برای مأموران یا والیان خود این طور نوشت: «إِنَّ أَهَمَّ أَمْرِكُمْ عِنْدِي الصَّلَاةُ، فَمَنْ حَفِظَهَا فَقَد حَفِظَ دِينَهُ، وَمَنْ ضَيَّعَهَا فَهُوَ لِمَا سِوَاهَا أَضْيَعُ»[٢٩٦] «بدانید که مهم‌ترین امور شما نزد من نماز است، پس کسی که آن را حفظ کرد یقینا دینش را حفظ کرده است، و کسی که نماز را ضایع کرده آن را به جا نیاورد، پس کارهاى دیگر را به طریق اولى انجام نخواهد داد».

[٢٩٥]- سنن ترمذی: ٤١٣ و سنن نسایی: ٤٦٥. حكم آلبانی: صحیح.

[٢٩٦]- موطأ مالک: ٦.