خاتمه شرح حدیث معاذ رضی الله عنه:
* این حدیث علی رغم مختصربودنش بیان چیزی را دربردارد که شأن انسان را در نزد الله متعال رونما می‌کند که همانا اسلام است.
* اسلام ستونی دارد که عبارت از نماز است، پس کسی که آن را ادا کرد و برپا نمود دین خود را حفظ کرده است، و کسی که آن را ضایع کرد در حقیقت همه کارهایش را ضایع گردانیده است، چون در نماز مصلحت خود وی است، اما در جهاد تلاش برای مصلحت و اصلاح دیگران است، و این صفت مسلمان است که وقتی اسلام خود را درست کرد و نفس خود را صالح و نیکو گرداند، برای اصلاح دیگران سعی می‌ورزد.
- از این‌رو نماز، انسان را به اموری متوجه می‌سازد که اصلاح خودش در آن نهفته است، اما جهاد وی را به اصلاح دیگران متوجه می‌سازد.
شیخ محمد بن عبدالوهاب / در خاتمۀ این متن می‌گوید: «والله أعلم، یعنی الله داناتر است و درود و سلام الله بر محمد و آل محمد و صحابۀ ایشان باد».
* البته نسبت‌دادن علم به آموزگار، اعتراف بر آن است که هرآنچه را بنده می‌داند از فضل الله متعال بوده و او تعالی به وی یاد داده است، سپس شیخ / کتاب را با درود بر پیامبر ج خاتمه داده است؛ زیرا شایان قبول می‌باشد، والله تعالی أعلم. اللهُمَّ تقبَّل مِنَّا إنَّك أنْتَ السَّميعُ العَلِيمُ واغْفِر لَنا وارْحَمْنَا إنَّكَ أنْتَ الغَفُورُ الرَّحِيمُ.