بیان معنای دین
* لفظ دین در زبان عربی بر چندین معنا اطلاق می‌شود که دارای اصول جامعی هستند از قبیل عادت، طاعت و انقیاد، فروتنی، حکم و جزا.
* پس دین آن است که بنده به حکم آن با ذلت و فروتنی و انس‌گرفتن، فرمانبردار و مطیع باشد.
* لفظ دین که به معنای انس و عادت آمده است مثقب عبدی آن را درباره شتر خود چنین گفته است:
إِذَا مَا قُمْتُ أَرْحَلُهَا بِلَيْلٍ
تَأَوَّهُ آهَةَ الرَّجُلِ الَحزِيْنِ
تَقُوْلُ إِذَا دَرَأْتُ لَهَا وَضِيْنِي
أَهَذَا دِيْنُهُ أَبَداً وَدِيْنِي
أَكُلَّ الدَّهْرِ حَلٌّ وَارْتِحَالٌ
أَمَا يُبْقِي عَلَيَّ وَمَا يَقِيْنِي
- ابومنصور اَزهَری گفته است: «دَرَأْتُ الوضِينَ إِذا بَسَطْتَه على الأَرض ثم أَنخْتَه عليه لتَشُدَّ عليه الرَّحْلَ».
* و از جمله اطلاق لفظ دین به معنای ذلت و فرمانبرداری و داخل‌شدن در طاعت، قول اَعمشی است:
هُوَ دَانَ الرَّبَابَ إِذْ كَرهُوا الدَّيْـ
ـنَ دِرَاكاً بِغَزْوَةٍ وَصِيَالِ
ثُمَّ دَانَتْ بَعْدُ الرَّبَابُ وَكَانَتْ
كَعَذَابٍ عُقُوْبَةُ الْأَقْوَالِ
- دان الرباب: یعنی ذلیلش کرد، «ثم دانت بعد الرباب» یعنی ذلیل و فرمانبردار شد.
* لفظ دین بر حکم و سلطان اطلاق می‌گردد طوری که در این فرموده الله متعال آمده است: ﴿مَا كَانَ لِيَأۡخُذَ أَخَاهُ فِي دِينِ ٱلۡمَلِكِ﴾[يوسف: ٧٦]. «او (هرگز) نمی‌توانست در آیین پادشاه برادرش را بگیرد».
* و بر پاداش و جزا نیز اطلاق می‌گردد طوری که در این فرمودۀ الله متعال آمده است: ﴿مَٰلِكِ يَوۡمِ ٱلدِّينِ٤﴾ [الفاتحة: ٤] «مالک روز جزا است». یعنی پاداش و جزایی که مردم بر حسب اعمال‌شان داده می‌شوند. و این فرمودۀ الله متعال: ﴿يَوۡمَئِذٖ يُوَفِّيهِمُ ٱللَّهُ دِينَهُمُ ٱلۡحَقَّ﴾ [النور: ٢٥] «آن روز، الله جزای واقعی آن‌ها را به تمام (و بی‌کم و کاست) می‌دهد».
این مشهورترین معانی بود که لفظ دین در لغت بر آن اطلاق می‌شود.
البته شناخت معنای لغوی الفاظ و واژه‌های اعتقادی برای فهم و دانستن معنای شرعی آن کمک می‌کند؛ چون میان معنای لغوی و شرعی مناسبت وجود دارد و غالبا معنای شرعی به خاطر تخصیص‌نمودن اطلاق معنای لغوی به کار برده می‌شود.
* هرگاه معنای لغوی منتفی شد معنای شرعی نیز منتفی می‌شود؛ پس کسی که منقاد حکم شرعی الله ﻷ نشد و تابع و فرمانبردار اوامر شریعت اسلام نبود وارد دین اسلام نمی‌شود طوری که الله متعال می‌فرماید: ﴿قَٰتِلُواْ ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَلَا بِٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ وَلَا يُحَرِّمُونَ مَا حَرَّمَ ٱللَّهُ وَرَسُولُهُۥ وَلَا يَدِينُونَ دِينَ ٱلۡحَقِّ مِنَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ حَتَّىٰ يُعۡطُواْ ٱلۡجِزۡيَةَ عَن يَدٖ وَهُمۡ صَٰغِرُونَ٢٩﴾ [التوبة: ٢٩] «با کسانی از اهل کتاب که نه به الله و نه به روز قیامت ایمان دارند، و نه آنچه را الله و رسولش حرام کرده، حرام می‌دانند، و نه دین حق را می‌پذیرند، بجنگید، تا زمانی که با ذلت و خواری به دست خویش جزیه بدهند».
* شیخ الاسلام ابن تیمیه / می‌گوید: دین معانی فرمانبری، انقیاد و فروتنی را دارا است. گفته می‌شود: "دنته فدان" یعنی ذلیلش کردی پس ذلیل شد. و گفته می‌شود (یدین الله) یعنی: عبادت می‌کند الله را (و یدین لله) یعنی اطاعت و فرمانبری و فروتنی را برای الله أ انجام می‌دهد. پس دین الله متعال عبادت‌کردن الله متعال و طاعت او و فروتنی در برابر او تعالی می‌باشد.
* پس معنای داخل‌شدن در دین اسلام مُنقادبودن و تابع‌بودن به احکام شریعت اسلامی و ملتزم‌بودن به اوامر و نواهی آن از روی عبادت و بندگی است.