قاعدۀ رخنهکردن شرک در عبادات:
* قاعدۀ این عبادات یکی است کسی که آن را دانست شناخت این تقسیمات و فهم دقیق مسایل آن برایش آسان میشود.
* الفاظی همچون محبت، ترس، امید، استعانت (کمکگرفتن)، استعاذه (پناهبردن) رغبت، هراس، خشیت، و مانند اینها در نصوص شرعی بر دو معنا اطلاق میگردند:
معنای اول: آنچه معنای عبادت را دربر دارد، از قبیل فروتنی، خضوع، محبت، تعظیم، منقادبودن، باورداشتن نفع و ضرر که در این صورت عبادت میباشند و کسی که آنها را برای غیر الله متعال انجام دهد مرتکب شرک اکبر میشود. پناه بر الله؛ بنابر این کافر شده و از ملت اسلام خارج میگردد.
* اگر خواستید معنای اول را بفهمید پس به آنچه موحدان انجام میدهند و مورد ستایش الله متعال قرار گرفتهاند و آنچه مشرکان انجام میدهند و مورد سرزنش الله متعال قرار گرفتهاند بنگرید و به این ترتیب معنای تعبدی نهفته در آن را میدانید که انجامدادن آن برای غیر الله جایز نیست.
- معنای دوم: چیزی که در آن معانی عبادت وجود ندارد، بلکه سببی از اسباب است. پس حکم آن بر حسب نتیجه آن است. اگر از آن برای طاعت الله استفاده شود پس آن طاعت و تقرب به الله متعال است. و اگر از آن برای انجام فعل حرام استفاده شود پس حرام است، و اگر بر انجام حرام، یا ترک واجبی که در ترک آن عذر مقبولی نیست واداشت پس آن نیز حرام است.
اما اگر قلب به سببی وابستگی پیدا کرد و به نوعی فروتنی همراه ترس و امید در آن ایجاد شد پس در این حالت شرک اصغر است، و از جملۀ شرک اسباب میباشد چنانکه شرح آن پیشتر گذشت.
* مولف (شیخ الاسلام محمد بن عبدالوهاب) / محبت را ذکر نکرده است درحالی که محبت از بزرگترین عبادات است، بلکه اصل و اساس این عبادات شمرده میشود، و اعلیترین عبادات از نظر شأن و جایگاه است. الله متعال میفرماید: ﴿وَٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَشَدُّ حُبّٗا لِّلَّهِۗ﴾[البقرة: ١٦٥] «و کسانی که ایمان آوردهاند الله را بیشتر دوست میدارند». و محبت بزرگی که معنای عبادت از قبیل فروتنی، خضوع، تعظیم، انقیاد را دربر دارد انجام آن برای غیر الله جایز نیست، طوری که در شرح قاعده این فصل گذشت.