شرح اصول سه گانه اسلام شیخ محمد بن عبدالوهاب

درباره مساجد سه قول وجود دارد:

قول اول: مساجد آن اعضای هفتگانه بدن انسان را گویند که در هنگام سجده برای الله متعال بر زمین قرار می‌گیرند. زیرا الله متعال آن را آفریده است پس جایز نیست که این اعضا کسی دیگر، جز الله متعال را عبادت کنند. و این قول از سعید بن جُبَیر و رَبیع بن اَنَس بکری روایت شده است و فَرّاء نیز این قول را در یکی از اقوال تفسیری‌اش ذکر نموده، و زُجاج هم چنین گفته است.

قول دوم: المساجد مصدر است مانند المضارب و به معنای سجود است، طوری که در باب کلمۀ سجده گویند: سجدت سجودا و مسجدا مساجد. سجده کردم. و این قول از ابن قُتَیبه  / منقول است.

قول سوم: مساجد اماکنی را گویند که در آن نماز خوانده می‌شود و مسلمانان به الله متعال دعا می‌کنند پس این اماکن خاص برای الله متعال است، جایز نیست که همراه الله متعال کسی شریک قرار داده شود، و این قول جمهور مفسرین است، زیرا این معنایی است که در ذهن خطور می‌کند و استعمالش در قرآن کریم شناخته شده است.

* هنگامی که این آیۀ کریمه نازل شد ﴿وَأَنَّ ٱلۡمَسَٰجِدَ لِلَّهِ فَلَا تَدۡعُواْ مَعَ ٱللَّهِ أَحَدٗا١٨﴾[الجن: ١٨] «واینکه همه مسجدها خاص الله است، پس با الله هیچ احدی را (به عنوان عبادت) مخوانید». در روی زمین جز دو مسجد معروف وجود نداشت: مسجد الحرام در مکۀ مکرمه و مسجد الأقصی در فلسطین و این دو مسجد در نزد عرب و همچنین اهل کتاب (یهود و نصاری) از قداست و عظمت خاصی برخوردار بودند، و هردو مسجد‌، شأن بزرگی داشتند و جمع‌نمودن این دو مسجد در یک لفظ یعنی مساجد نیز به خاطر تعظیم و بزرگداشت است.

* چون مساجد خاص برای الله متعال هستند، کسی در این مسأله جدال و چون و چرا نمی‌کند، و معبود‌هایی که در زمان مشرکین در کعبه و اطراف آن گذاشته شده بود در آغاز نبودند بلکه بعدها داخل مسجد الحرام گذاشته شدند، و به یقین مساجد خاص برای الله متعال بنا شدند نه برای معبودها، پس جایز نیست که در آن‌ها جز الله متعال کسی دیگری به دعا خوانده شود.

ابن جریر  / در تفسیر این آیه می‌گوید: الله متعال پیامبر گرامی‌اش محمد  ج را چنین مخاطب قرار داده است: ﴿قُلۡ أُوحِيَ إِلَيَّ أَنَّهُ ٱسۡتَمَعَ نَفَرٞ مِّنَ ٱلۡجِنِّ﴾[الجن: ١] «(ای پیامبر!) بگو: به من وحی شده است که همانا گروهی از جنیان (به این قرآن) گوش فرا داده‌اند». ﴿وَأَنَّ ٱلۡمَسَٰجِدَ لِلَّهِ فَلَا تَدۡعُواْ﴾[الجن: ١٨] «و این که مساجد از آنِ الله است، پس مخوانید»، ای مردم ﴿مَعَ ٱللَّهِ أَحَدٗا﴾ با الله کسی را. و در عبادت با الله متعال شریکی قرار ندهید، بلکه تنها او را به وحدانیت و توحید بشناسید و عبادت را خاص برای او تعالی انجام دهید.