تقسیم غنایم
حضرت رسولاکرم جمقرر فرمودند که یهودیان همه از خیبر جلای وطن کنند. خیبریان گفتند: ای محمد، بگذارید ما در این سرزمین بمانیم، و از آن نگاهداری کنیم، و به کار زراعت در آن بپردازیم، هرچه باشد ما به این کارها آشناتر از شماییم! رسول خدا جو یارانشان نیز، نه خود فراغت داشتند که به کار زراعت در خیبر بپردازند، و نه پسرانی داشتند که در آن زمینها کار کنند. از این رو، خیبر را مجدّداً به آنان مرحمت فرمودند، مشروط بر اینکه نیمی از محصول کشاورزی، و هر میوه و فرآوردهای از خیبر از آنِ مسلمانان باشد، تا هر زمان که رسول خدا جبخواهند آنان را بر سر زمینهای زراعتی خیبر نگاه دارند. عبدالله بن رواحه نیز برای برآورد و گمانزنی محصولات خیبر تعیین گردید.
اراضی خیبر را به سی و شش سهم تقسیم کردند، که هر سهم- بنوبۀ خود- بر یکصد سهم مشتمل بود، یعنی جمعاً سه هزاروششصد سهم. بنابراین، نیمی از آن یعنی هزاروهشتصد سهم از آنِ رسول خدا جو مسلمانان گردید. سهم رسول خدا جنیز با سهم هریک از آحاد مسلمانان مساوی بود. نیم دیگر را نیز که هزاروهشتصد سهم بود برای روزهای مبادا و پیشامدهایی که ممکن است به طور پیشبینی نشده برای مسلمانان روی نماید، کنار گذاشتند. علت آنکه به هزار و هشتصد سهم تقسیم شد، این بود که خیبر پاداشی بود برای رزمندگان حاضر در حدیبیه، اعمّ از آنان که در خیبر حضور داشتند یا نداشتند، و به هر اسب دو سهم تعلق میگرفت. این بود که به هزاروهشتصد سهم تقسیم شد: هر اسب سوار سه سهم، و هر پیاده یک سهم [۶۰۷].
فراوانی غنیمتهای جنگ خیبر را از روایتی که بخاری از ابن عمر آورده است، میتوان دریافت. ابن عمر گوید: تا زمانی که خیبر را فتح کردیم، غذای سیر نخورده بودیم! از عایشه نیز روایت شده است که گفت: وقتی خیبر فتح شد، گفتیم: اینک از خرما سیر خواهیم شد! [۶۰۸].
وقتی رسول خدا جبه مدینه بازگشتند، مهاجران پیشکشهای انصار را که از نخلستانهای خویش به آنان بخشیده بودند، به آنان بازگردانیدند، زیرا، دیگر خودشان ثروتمند و صاحب نخلستان از خیبر بازگشته بودند [۶۰۹].
[۶۰۷] زاد المعاد، ج ۲، ۱۳۷-۱۳۸. [۶۰۸] صحیح البخاری، ج ۲، ص ۶۰۹. [۶۰۹] زاد المعاد، ج ۲، ص ۱۴۸؛ صحیح مسلم، ج ۲، ص ۹۶.