عزیمت پیامبر از مکّه به حُنین
روز شنبه، ششم ماه شوّال هشتمین سال هجرت، رسول خدا جمکّه را ترک کردند. از روز فتح مکه تا این تاریخ، پیامبراکرم جنوزده روز در مکه اقامت فرموده بودند. آنحضرت به سرکردگی سپاهی متشکل از دوازده هزار نفر رزمندگان مسلمان عازم صحنۀ نبرد شدند. ده هزار تن از ایشان، هم آنان بودند که در فتح مکه در رکاب آنحضرت بودند، دو هزار تن دیگر، از اهل مکه بودند که بیشتر آنان به تازگی اسلام آورده بودند. نبی‌اکرم جاز صفوان بن اُمیه یکصد زره با مخلّفاتش به عاریت گرفتند، و عَتّاب بن اُسید را از جانب خودشان کارگزار شهر مکه گردانیدند.
پاسی از شب گذشته بود که سواری پدیدار شد و به رسول خدا جچنین خبر داد: من بر فراز فلان کوه برآمدم، قبیلۀ هوازن را دیدم که همگی یکپارچه با خانه و کاشانه و شتران و گوسفندانشان در وادی حُنین فراهم آمده‌اند!؟ رسول خدا جتبسّم فرمودند و گفتند: «تلك غنیمة الـمسلمین غداً ان شاءالله»این‌ها به خواست خدا فردا غنیمت مسلمانان‌اند! در آن شب، انس بن ابی مَرثَد غَنَوی داوطلبانه حراست و پاسداری اردوگاه لشکر را بر عهده گرفت [۶۷۷].
در راه حنین، سپاهیان اسلام درخت سدر بزرگ و سرسبزی را دیدند که آن را «ذات اَنواط» می‌نامیدند، و اعراب اسلحۀ خودشان را بر آن می‌آویختند، و در پای آن درخت قربانی می‌کردند و اعتکاف می‌کردند. بعضی از سپاهیان به رسول خدا جگفتند: برای ما «ذات اَنواط» درست کنید همانطور که اینان ذات اَنواط دارند!؟ فرمودند:
«اللَّهُ أَكْبَرُ، قُلْتُمْ وَالَّذِی نَفْسُ مُحَمَّدٍ بِیَدِهِ كَمَا قَالَ قَوْمُ مُوسَى : {اجْعَلْ لَنَا إِلَهًا كَمَا لَهُمْ آلِهَةٌ}! قالَ: إِنَّكُم قَومٌ تَجْهَلُون! إِنَّها السُّنَن، لَتَرْكَبُنَّ سَنَنَ مَنْ كَانَ قَبْلَكُمْ» [۶۷۸]. «الله اکبر! سوگند به آنکه جان محمد در دست اوست، همان را گفتید که قوم موسی گفتند: برای ما نیز خدایی درست کن همانطور که اینان خدایی دارند! و موسی گفت: راستی که شما مردمی جهالت پیشه هستید!؟ این یک آیین دیرینه است! و شما آیین‌های باستانی گذشتگانتان را عینا پی خواهید گرفت؟».
در آن اثنا، بعضی از مسلمانان نیز فراوانی لشکر اسلام چشمانشان را خیره کرد، و گفتند: در این جنگ قطعاً شکست نخواهیم خورد!؟ و این مطلب بر رسول خدا جگران آمد.
[۶۷۷] نکـ: سُنن ابی داود، کتاب الجهاد، «باب فضل الحرس فی سبیل‌الله»، ج ۲، ص ۱۰. [۶۷۸] این حدیث شریف نبوی را ترمذی در کتاب الفنن، «باب لترکبن سنن من کان قبلکم» (ج ۴، ص ۴۱۲) و امام احمد در مسند (ج ۵، ص ۲۱۸) روایت کرده‌‌اند.