زندگی علمی و تألیفات
زندگی ابن تیمیه یک زندگی کاملا علمی بوده است. او در سنین جوانی شروع به تدریس و تصنیف کرد تا جائی که کتابخانه‌ی اسلامی را با نوشته‌های پر بار خویش غنی ساخت.
حافظ ابن عبدالهادی می‌فرماید: هیچ کسی را از متقدمین یا متأخرین امت اسلامی نمی‌شناسم که تصنیفاتی مانند تصنیفات ابن تیمیه، و یا نزدیک به آن داشته باشد، در حالیکه شیخ الاسلام ابن تیمیه بیشتر تصنیفات خویش را در زندان و یا تبعید [۱]نوشته است.
محمد راغب باشا (یکی از مخالفین شیخ الاسلام ابن تیمیه) بعد از مطالعه‌ی آثار گهربار او می‌گوید: کسیکه آثار ابن تیمیه را مطالعه کند در می‌یابد که این مرد درخت پر باری از علم بوده، و قدرت عجیبی در ساکت نمودن مخالف داشته است، و در کتابهایش فوائدی به چشم می‌خورد که هیچ طالب علمی از آن مستغنی نیست.
نوشته‌های ابن تیمیه از یک طرف از ارزش علمی زیادی برخوردار است و از طرف دیگر وسعت معلومات این عالم ربانی را در مسایل و بابهای مختلف علوم نشان می‌دهد که مملو از استدلال به کتاب خدا و سنت رسول اللهصاست و شواهد زیادی از اقوال صحابۀ کرام و سلف این امت دارد، می‌توان منهج شیخ الاسلام ابن تیمیه در تألیفاتش را در چند نکته‌ی زیر خلاصه نمود:
الف: بررسی واقعیت زندگی امت اسلامی و احداث روزمره، با دادن راه حل‌های بی‌نهایت مناسب و حکیمانه و مطابق با قرآن و سنت که در نفوس خوانندگان تاثیر خاصی بر جای می‌گذارد و این خصوصیت در کتاب‌های مولفین دیگر کمتر دیده می‌شود.
ب: بکار گرفتن اسلوب قرآنی در قانع کردن مخالف و حتی معاند و رام کردن او در قبول حق.
ج: اسلوب شامل و در برگیرنده‌ی همه‌ی جوانب موضوع.
د: استدلال به موقع از نصوص کتاب و سنت و از اقوال علمای سلف امت، و بینش گسترده او در علم مقاصد شریعت اسلامى و آگاهی از روح این شریعت مطهر.
مؤلفات شیخ الاسلام ابن تیمیه خیلی زیاد است، تا جائی که ابو عبدالله بن شقیق کاتب شیخ الاسلام ابن تیمیه می‌گوید: اگر شخص تقی الدین (ابن تیمیه) و یا غیر او خواسته باشد مولفات شیخ الاسلام را بشمارد و ذکر نماید هرگز این کار را نمی‌تواند انجام دهد. چرا که خداوند بر شیخ منت خاصی نهاده و علم و حافظه‌ی قوی به او ارزانی داشته است.
حافظ ذهبی (محدث، مورخ نامور و از شاگردان شیخ الاسلام بن تیمیه) بعد از بحث مفصلی درباره تصنیفات ایشان می‌نویسد: تصنیفات شیخ الاسلام ابن تیمیه را تا یک‌هزار تصنیف (کتاب، رساله و بحث‌های علمی) شمردم که بعد از آن تصنیفات دیگری نیز دیدم.
این عدد هم دقیق نیست چرا که شیخ الاسلام بن تیمیه در عصر فتنه‌ها و اضطراب‌ها و کشمکش‌ها زندگی می‌نمود، و خیلی از عمر خود را در زندان، و یا در تبعید، و یا در مسافرت بین شام و مصر و مابین شهرهای مصر گذارنده است که این امر باعث شده تعداد زیادی از مصنفات او ضایع شده و از بین برود، چنانکه در مجموع فتاوی و یا کتب دیگر می‌نویسد: این موضوع را به طور مفصل در فلان کتاب شرح دادم، و فعلاً آن کتاب موجود نیست.
و ما در اینجا بعضى از مشهورترین کتاب‌های شیخ الاسلام بن تیمیه که شهرت عالمی داشته و بین مسلمانان مقبولیت عام یافته و انقلاب بر پا کرده است را ذکر می‌نماییم:
۱-الفتاوى الکبرى. ۲ اقتضاء صراط المستقیم مخالفة أصحاب الجحیم. ۳- اختیارات شیخ الاسلام بن تیمیة. ۴- تعارض الحسنات والسیئات. ۵- التعلیق على فتوح الغیب لعبدالقادر الکیلانی. ۶- الحسبة فی الإسلام. ۷- الحمویة الکبرى. ۸- سؤال فی معاویة بن أبی سفیان م. ۹ – السیاسة الشرعیة فی الإصلاح الراعی والرعیة. ۱۰- الفرق بین أولیاء الرحمن وأولیاء الشیطان. ۱۱- نقض المنطق.۱۲-العقیدة الواسطیة. ۱۳- منهاج السنة النبویة فی نقض کلام الشیعة القدریة. ۱۴- رفع الملام عن أئمة الأعلام.
و از مهمترین کتاب‌هایی که دربارۀ شیخ الاسلام ابن تیمیه نوشته شده است می‌توان این‌ها را نام برد:
۱- ابن تیمیه – عبدالرحمن النحلاوی
۲- ابن تیمیه – د. محمد یوسف موسی
۳- ابن تیمیه والتصوف – د .مصطفی حلمی
۴- ابن تیمیه العالم الجرئ – عبدالمنعم الهاشمی
۵- الأعلام العلیه فی مناقب ابن تیمیه – ابو حفص البزار
۶- الحافظ ابن تیمیه - ابوالحسن الندوی
۷- اوراق مجموعه من حیات شیخ الاسلام ابن تیمیه- محمد ابراهیم الشیبانی
۸- منهج ابن تیمیه فی التکفیر – عبدالمجید الشعیبی
۹- ابن تیمیه السلفی د. محمد خلیل هراس
۱۰- الإمام ابن تیمیه و موقفه من قضیه التأویل- محمّى سید الجلینید.
علاوه بر علمای مسلمانان بعضی از مستشرقین نیز زندگی علمی و سیاسی شیخ الاسلام ابن تیمیه و خدمات، کارنامه‌ها و مبارزات او را در پایان نامه‌های فوق لیسانس و دکترا مورد توجه قرار داده و به طور دقیق بحث نموده‌اند که می‌توان از آن جمله استاد "هنری لاوست" را نام برد که آراء و نظریات سیاسی شیخ الاسلام ابن تیمیه را موضوع رساله دکتراى خویش قرار داده و بحث شایانی در این مورد تقدیم نموده است و خود او هم بعضی از مولفات شیخ الاسلام را به زبان فرانسوی ترجمه و تشریح نموده است. علاوه بر ده‌ها رساله‌ی فوق لیسانس و دکترا که در کشورهای اسلامی و غیر اسلامی نوشته شده است.
[۱] - ایشان همواره دارای حجتی قوی بود که کسی را توان رویارویی با آن نبود، و در راه خدا از سرزنش کسی هراس نداشت که هنگام آشکار شدن حق، آن را بر زبان آورد. و به همین خاطر بود که از سوی صاحبان سلطه و حکم به ایشان محنتهای زیادی وارد گردید. او دفعات بسیاری به زندان رفت و بالاخره نیز محبوس در زندان قلعه دمشق، به رحمت الهی پیوست.