مختصری از منهاج السنة النبویة

فهرست کتاب

فصل (۸۶): رافضی بر عمر فاروق دروغ بسته که او از حکم شراب آگاهی نداشت

فصل (۸۶): رافضی بر عمر فاروق دروغ بسته که او از حکم شراب آگاهی نداشت

رافضی می‌گوید: «و قدامه را بخاطر نوشیدن شراب حد نزد چون قدامه این آیه را بر وی خواند که: ﴿لَيۡسَ عَلَى ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ جُنَاحٞ فِيمَا طَعِمُوٓاْ إِذَا مَا ٱتَّقَواْ وَّءَامَنُواْ[المائدة: ۹۳].

«بر کسانى که ایمان آورده و اعمال صالح انجام داده‏اند، گناهى در آنچه خورده‏اند نیست؛ (و نسبت به نوشیدن شراب، قبل از نزول حکم تحریم، مجازات نمى‏شوند؛) اگر تقوا پیشه کنند، و ایمان بیاورند».

پس علی به وی گفت: قدامه مشمول حکم این آیه نمی‌شود. و باز میزان حد او را نمی‌دانست تا این‌که امیر المؤمنین به وی گفت: حد او هشتاد ضربه است. شرابخوار چون شراب بنوشد مست شود و چون مست شد. هذیان گوید و بعد به افترا و بهتان گفتن در افتد».

پاسخ این که: این یک دروغ آشکار و مسلم در حق عمرساست؛ اصلاً اطلاع پسر خطاب از حکم امثال چنین قضیه‌ای معلوم‌تر از آن است که برای اثباتش نیاز به آوردن دلیلی باشد. چرا که او و پیش از او ابوبکر بارها حکم تازیانه شرابخواری را اجرا کرده‌اند و گاهی چهل تازیانه و گاهی هشتاد تازیانه بر مجرم می‌زدند. و برخی اوقات عمر مجازات را با تراشیدن سر و تبعید سنگین‌تر می‌کرد. همچنانکه گاهى از شاخه درخت خرما و کفش، دست و گوشه‌های لباس برای شلاق‌زدن فرد استفاده می‌کردند.

اما قصه قدامه از این قرار است که أبو اسحاق جوزجانی و غیر او از ابن عباس نقل کرده‌اند که قدامه پسر مظعون شرابخواری کرد. عمر از وی سوال کرد: چرا چنین کردی؟ قدامه پاسخ داد: خداوند می‌فرماید: ﴿لَيۡسَ عَلَى ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ جُنَاحٞ فِيمَا طَعِمُوٓاْ إِذَا مَا ٱتَّقَواْ وَّءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ[المائدة: ۹۳].

«بر کسانى که ایمان آورده و اعمال صالح انجام داده‏اند، گناهى در آنچه خورده‏اند نیست؛ (و نسبت به نوشیدن شراب، قبل از نزول حکم تحریم، مجازات نمى‏شوند؛) اگر تقوا پیشه کنند، و ایمان بیاورند، و اعمال صالح انجام دهند».

و من هم از نخستین مهاجرین و از أهل بدر و أحد هستم. عمر ندا داد که جواب این مرد را بدهید، و همه ساکت ماندند، پس او به ابن عباس گفت: جوابش را بده، وی نیز گفت: خداوند این آیه را تنها عذری برای کسانی قرار داده که در گذشته و پیش از آن‌که شراب تحریم شد. آن را نوشیده‌اند و با این آیه حجت را بر مردم تمام کرد که فرمود: ﴿إِنَّمَا ٱلۡخَمۡرُ وَٱلۡمَيۡسِرُ وَٱلۡأَنصَابُ وَٱلۡأَزۡلَٰمُ رِجۡسٞ مِّنۡ عَمَلِ ٱلشَّيۡطَٰنِ فَٱجۡتَنِبُوهُ[المائدة: ۹۰].

«اى کسانى که ایمان آورده‏اید! شراب و قمار و بت‌ها و ازلام ( نوعى بخت‏آزمایى )، پلید و از عمل شیطان است، از آن‌ها دورى کنید تا رستگار شوید».

سپس عمر درباره میزان حد آن پرسید، که علی بن ابی طالب توضیح داد: چون شراب نوشد هذیان گوید و چون هذیان گوید افترا بندد، پس وی را هشتاد ضربه تازیانه بزن. عمر نیز هشتاد ضربه به وی نواخت. چنانکه می‌بینیم در این قصه علی اشاره به هشتاد ضربه نمود و این هم جای بحث دارد.

آنچه که در اخبار صحیح آمده این است که علی در عهد عثمان بن عفان به ولید بن عقبه چهل ضربه تازیانه زد و نزد عمر اشاره به هشتاد ضربه نمود، و در کتاب صحیح به ثبت رسیده که در آن ماجرا عبدالرحمن بن عوف اشاره به هشتاد تازیانه دارد. پس می‌توان گفت که حد هشتاد ضربه را عمر از علی متذکر نشده است، و از علی هم نقل شده است که وی در زمان خلافتش هشتاد ضربه می‌زد، و این یعنی آن که وی گاهی چهل ضربه و بعد هشتاد ضربه می‌زده است، و از علی روایت شده که گفت: پیش نیامده که حد را بر کسی جاری کنم و وی از آن بمیرد و خود را مسبب مرگش بدانم مگر در مورد شرابخوار که اگر چنانچه در حین اجرای حد جان بدهد، حتماً متقبل دیه‌اش خواهم شد، چون پیامبرصچنان سنتی برایمان بر جای نگذاشته است.

و هیچکدام از اصحاب و فقها همچنین چیزی در چهل ضربه یا کمتر از آن نگفته‌اند و شایسته نیست که کلام علی بر چیزی مخالف اجماع حمل شود.