فیض الباری شرح مختصر صحیح البخاری- جلد اول

۴٠- باب: ذِكْرِ العِلْمِ وَالفُتْيَا فِي المَسْجِدِ
باب [۴٠]: بیان کردن علم و فتوی دادن در مسجد

۱٠۸- عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ ب: أَنَّ رَجُلًا، قَامَ فِي المَسْجِدِ، فَقَالَ: يَا رَسُولَ اللَّهِ، مِنْ أَيْنَ تَأْمُرُنَا أَنْ نُهِلَّ؟ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ج: «يُهِلُّ أَهْلُ المَدِينَةِ مِنْ ذِي الحُلَيْفَةِ، وَيُهِلُّ أَهْلُ الشَّأْمِ مِنَ الجُحْفَةِ، وَيُهِلُّ أَهْلُ نَجْدٍ مِنْ قَرْنٍ» وَقَالَ ابْنُ عُمَرَ وَيَزْعُمُونَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ جقَالَ: «وَيُهِلُّ أَهْلُ اليَمَنِ مِنْ يَلَمْلَمَ» وَكَانَ ابْنُ عُمَرَ يَقُولُ: لَمْ أَفْقَهْ هَذِهِ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ ج[رواه البخاری: ۱۳۳].

۱٠۸- از عبدالله بن عمربروایت است که: شخصی در مسجد برخاست و گفت: یا رسول الله! به ما امر می‌کنید که از کجا احرام ببندیم؟

پیامبر خدا جفرمودند: «مردم مدینه: از ذوالحلیفه، مردم شام: از جحفه، و مردم نجد: از قرن منازل».

ابن عمربگفت: و مردم گمان می‌کنند پیامبر خدا جفرمودند که: «مردم یمن: از یلملم احرام ببندند»، و ابن عمربمی‌گفت: ولی من این چیز را از پیامبر خدا جنفهمیدم [۲۲۴].

[۲۲۴] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه: ۱) ذوالحلیفه منطقه‌ای است در جنوب غرب مدینۀ منوره که از مسجد نبوی حدود (ده) کیلو متر فاصله دارد، و پیامبر خدا جاز همین جا به حج خود احرام بستند، و در جایی که نبی کریم جنماز خوانده و احرام بستند، اکنون مسجد کلان و زیبایی بنا یافته است، و این منطقه به نام (آبیار علی) نیز یاد می‌شود، و از اینجا تا مکۀ مکرمه حدود (چهار صد) کیلو متر است. ۲) جُحفه در بین راه مکۀ مکرمه و مدینۀ منوره قرار دارد، و به طرف مکۀ مکرمه نزدیک‌تر است، و نظر به تقدم عمران، و راه‌سازی‌های جدید، این منطقه از راه اصلی مکۀ مکرمه دور افتاده است. ۳) (قرن منازل) در شرق مکۀ مکرمه قرار داشته و فاصلۀ آن تا مکه حدود هشتاد کیلو متر است. ۴) (یلملم) در جنوب مکۀ مکرمه و به فاصلۀ تقریبا پنجاه کیلومتری آن قرار دارد. ۵) این اماکن میقات کسانی است که پیامبر اکرم جبرای آن‌ها تعیین نموده‌اند. ۶) کسی که نیت حج و یا عمره را دارد، نباید از این اماکن بدون احرام بگذرد، و اگر گذشت بر وی (دم) لازم می‌گردد، و حج عمره‌اش صحت پیدا می‌کند، ولی اگر نیت حج و یا عمره را نداشت، آیا می‌تواند بدون احرام داخل مکۀ مکرمه گردد؟ علماء در این مورد اختلاف نظر دارند، جمهور علماء بر این نظر اند که بر چنین شخصی احرام بستن، و در نتیجه ادای حج و یا عمره لازم نیست، ولی احناف می‌گویند که احرام بستن جهت رفتن به مکۀ مکرمه لازمی است، خواه نیت حج و یا عمره را داشته باشد، و خواه نداشته باشد، و تفصیل بیشتر این مسأله إن‌شاءالله در جای خودش در کتاب حج خواهد آمد.