۳٩- باب: نَوْمِ الرِّجَالِ فِي المَسْجِدِ
باب [۳٩]: خواب شدن مردها در مسجد
۲٧۸- عَنْ سَهْلِ بْنِ سَعْدٍ سقَالَ: جَاءَ رَسُولُ اللَّهِ جبَيْتَ فَاطِمَةَ فَلَمْ يَجِدْ عَلِيًّا فِي البَيْتِ، فَقَالَ: «أَيْنَ ابْنُ عَمِّكِ؟» قَالَتْ: كَانَ بَيْنِي وَبَيْنَهُ شَيْءٌ، فَغَاضَبَنِي، فَخَرَجَ، فَلَمْ يَقِلْ عِنْدِي فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ جلِإِنْسَانٍ: «انْظُرْ أَيْنَ هُوَ؟» فَجَاءَ فَقَالَ: يَا رَسُولَ اللَّهِ، هُوَ فِي المَسْجِدِ رَاقِدٌ، فَجَاءَ رَسُولُ اللَّهِ جوَهُوَ مُضْطَجِعٌ، قَدْ سَقَطَ رِدَاؤُهُ عَنْ شِقِّهِ، وَأَصَابَهُ تُرَابٌ، فَجَعَلَ رَسُولُ اللَّهِ جيَمْسَحُهُ عَنْهُ، وَيَقُولُ: «قُمْ أَبَا تُرَابٍ، قُمْ أَبَا تُرَابٍ» [رواه البخاری: ۴۴۱].
۲٧۸- از سهل بن سعدسروایت است که گفت: پیامبر خدا جبه خانۀ فاطمۀلآمدند و چون علیسرا در خانه ندیدند، پرسیدند: «پسر عموی تو کجا است»؟
فاطمهلگفت: بین من و او چیزی گفت و شنود واقع شد، بر من غضب کرد و از خانه بیرون شد، و چاشت نزدم نخوابید.
پیامبر خدا جبرای شخصی گفتند: «برو! ببین [علی در] کجاست»؟
آن شخص آمد و گفت: یا رسول الله! در مسجد خواب است.
پیامبر خدا جآمده [و دیدند] که او به پهلو خوابیده و روپوش از بالایش افتاده، و لباس‌هایش خاک آلود شده است، پیامبر خدا جخاک‌ها را از لباس‌هایش پاک می‌کردند، و می‌گفتند: «ای خاک آلود! برخیز، ای خاک آلود! برخیز» [۴۳۶].
[۴۳۶] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه: ۱) اگر بین زن و شوهر گفتگویی واقع می‌شود، برای آنکه موضوع حادتر نشود، باید شوهر از خانه برآمده و تا وقت فرونشستن غضبش به خانه برنگردد. ۲) پدر زن باید با زبان خوش همیشه سبب الفت و محبت بین زن و شوهر گردیده، و از شوهر دختر خود دلجویی به عمل آورد. ۳) بعد از این واقعه، علیسدوست می‌داشت که به این کنیت یعنی: ابوتراب یاد شود، زیرا این کنیت را پیامبر خدا جبرایش داده و او را (قم أبا تراب، قم أبا تراب) خطاب نموده بودند. ۴) مزاح کردن با مراعات ادب همراه شخصی که در غضب است جهت فرونشاندن غضبش روا است. ۵) خواب شدن مردها در مسجد جواز دارد. ۶) مجموع محتوای این حدیث نبوی شریف دلالت بر فضیلت علیسدارد.