فیض الباری شرح مختصر صحیح البخاری- جلد اول

۳- باب: الصَّلاَةِ فِي الثَّوْبِ الوَاحِدِ مُلْتَحِفًا بِهِ
باب [۳]: نماز خواندن در جامۀ که بجان پیچیده شده است

۲۳۱- عَنْ أُمِّ هَانِيءٍ بِنْتِ أَبي طَالِبٍ لقَالَتْ: حديث صلاة النَّبيِّ جيومَ الفَتْحِ تقدَّم [رواه البخاری: ۳۵۳].

۲۳۱- از أم هانیء بنت أبی طالبلدر ضمن حدیث نماز پیامبر خدا جدر روز فتح مکه که قبلا گذشت.

۲۳۲- وفي هذه الرواية قالتْ: فَصَلَّى ثَمَانِيَ رَكَعَاتٍ مُلْتَحِفًا فِي ثَوْبٍ وَاحِدٍ، فَلَمَّا انْصَرَفَ، قُلْتُ: يَا رَسُولَ اللَّهِ، زَعَمَ ابْنُ أُمِّي أَنَّهُ قَاتِلٌ رَجُلًا قَدْ أَجَرْتُهُ، فُلاَنَ ابْنَ هُبَيْرَةَ، فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ج: «قَدْ أَجَرْنَا مَنْ أَجَرْتِ يَا أُمَّ هَانِئٍ» قَالَتْ أُمُّ هَانِئٍ: وَذَاكَ ضُحًى [رواه البخاری: ۳۵٧].

۲۳۲- و در این روایت [ام هانیء] گفت: بعد از آن [پیامبر خدا ج]هشت رکعت نماز در حالی که خود را در یک جامه پیچانده بودند، خواندند.

چون از نماز فارغ شدند، گفتم یا رسول الله! بچۀ مادرم (یعنی برادرم علی ابن أبی طالبس]می‌خواهد شخصی را که من پناه داده‌ام و آن (فلان بن هبیره) است، به قتل برساند.

پیامبر خدا جفرمودند: «ای أم هانیء! ما پناه داده‌ایم کسی را که تو پناه داده‌ای».

أم هانیء می‌گوید: و این [واقعه] هنگام چاشت بود [۳۸۴].

۲۳۳- عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ س: أَنَّ سَائِلًا سَأَلَ رَسُولَ اللَّهِ جعَنِ الصَّلاَةِ فِي ثَوْبٍ وَاحِدٍ، فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ج: «أَوَلِكُلِّكُمْ ثَوْبَانِ» [رواه البخاری: ۳۵۸].

۲۳۳- از ابوهریرهسروایت است که: شخصی از پیامبر خدا جاز حکم نماز خواندن در یک جامه، پرسان نمود.

پیامبر خدا جفرمودند: «مگر هرکدام شما دو جامه دارید» [۳۸۵]؟

[۳۸۴] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه: ۱) نماز ضحی هشت رکعت است. ۲) زن هم مانند مرد می‌تواند برای کافر – چه یک نفر باشد و چه بیشتر از آن – امان بدهد. ۳) ذمی و اسیر، و تاجری که از غیر مسلمانان در سرزمین اسلامی بود و باش دارد، حق امان دادن برای غیر مسلمان دیگری را ندارد. ۴) امان دادن طفل اگر هوشیار و با فهم باشد، جواز دارد، ورنه در حکم دیوانه است، و امان دادنش جواز ندارد، و بعضی از علماء می‌گویند: اگر طفل در جنگ اشتراک کرده بود، امان دادنش جواز دارد، و اگر در جنگ اشتراک نکرده بود، امان دادنش جواز ندارد، ولی چون این مسئله متعلق به مصلحت مسلمانان است، خلیفۀ مسلمانان حق دارد که با در نظر داشت مصلحت مسلمانان، امان دادن طفل را معتبر شمرده و یا لغو بداند. [۳۸۵] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه: ۱) بعد از اینکه آن شخص از حکم نماز خواندن در یک جامه پرسان کرد، نبی کریم ججوابش را به طور فحوی دادند، یعنی: به جوابش گویا اینطور گفتند که: چون می‌دانید که ستر عورت فرض، و نماز لازم است، و اینطور نیست که همۀتان دو جامه داشته باشید، پس چرا ندانستی که نماز خواندن در یک جامه جواز دارد؟ در حالی که با یک جامه هم ستر عورت می‌شود، و هم در عین حال نماز اداء می‌گردد. ۲) نماز خواندن در یک جامه – در صورتی که عورت شخص را به طور کامل بپوشاند – روا است، ولو آنکه جامۀ دیگری میسر گردد. ۳) صحابهشبه طور عموم به فقر وفاقه زندگی می‌کردند. ۴) باید جهت دانستن حکم شرعی از اهل علم فتوی خواست.