فیض الباری شرح مختصر صحیح البخاری- جلد اول

۲- باب: فَضْلِ الوُضُوءِ
باب [۲]: فضیلت وضوء

۱۱۱- وعَنْهُ سقَالَ: سَمِعْتُ النَّبِيَّ جيَقُولُ «إِنَّ أُمَّتِي يُدْعَوْنَ يَوْمَ القِيَامَةِ غُرًّا مُحَجَّلِينَ مِنْ آثَارِ الوُضُوءِ، فَمَنِ اسْتَطَاعَ مِنْكُمْ أَنْ يُطِيلَ غُرَّتَهُ فَلْيَفْعَلْ» [رواه البخاری: ۱۳۶].

۱۱۱- از ابوهریرهسروایت است که گفت: از پیامبر خدا جشنیدم که فرمودند: «امت من در روز قیامت در حالی که از اثر وضوء، نور از دست و پای آن‌ها می‌درخشد، ندا می‌شوند، و کسی که می‌خواهد این نورانیت و درخشش خود را زیاد کند، بکند» [۲۲٧].

[۲۲٧] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه: ۱) شستن چیزی بیشتر از حد معین آن از اعضای وضوء مستحب است، مثلا: در شستن روی قدری از پیش روی سر خود، و اطراف گوش‌های خود را نیز بشوید، و در شستن دست‌ها قدری بالاتر از آرنج‌ها را نیز بشوید، و در شستن پا قدری بالاتر از بجلک پا را نیز بشوید. ۲) برای کسانی که وضوء می‌سازند در روز قیامت مقام و منزلت خاصی است. ۳) این حدیث دلالت قطعی بر این امر دارد که پا باید در وقت وضوء ساختن شسته شود. ۴) یکی از کسانی که این حدیث را شنیده بود، به فهم و اجتهاد خود در وضوء ساختن وقتی که رویش را می‌شست، گردن و سینه‌اش را نیز می‌شست، و وقتی که دست‌هایش را می‌شست، تا شانه‌هایش می‌شست، و وقتی که پاهایش را می‌شست، تا زانوهایش می‌شست، و بدون شک این یک فهم سقیم، و غیر مطلوب از نص حدیث نبوی است، بلکه مطلوب از حدیث نبوی آن است که: اگر کسی می‌خواهد که این نورانیش در روز قیامت بیشتر شود، اعضای وضوء را به طور کامل بشوید، و در این حالت – طوری که قبلا تذکر دادیم – از مقداری که فرض است، یک اندازه بیشتر بشوید – نه آنکه در این کار غلو کند.