فیض الباری شرح مختصر صحیح البخاری- جلد اول

۳٧- «باب»
باب [۳٧]

۲٧۶- عَنْ عَائِشَةَ، وَعَبْدَ اللَّهِ بْنَ عَبَّاسٍ شقَالاَ: لَمَّا نَزَلَ بِرَسُولِ اللَّهِ جطَفِقَ يَطْرَحُ خَمِيصَةً لَهُ عَلَى وَجْهِهِ، فَإِذَا اغْتَمَّ بِهَا كَشَفَهَا عَنْ وَجْهِهِ، فَقَالَ وَهُوَ كَذَلِكَ: «لَعْنَةُ اللَّهِ عَلَى اليَهُودِ وَالنَّصَارَى، اتَّخَذُوا قُبُورَ أَنْبِيَائِهِمْ مَسَاجِدَ» يُحَذِّرُ مَا صَنَعُوا [رواه البخاری: ۴۳۵].

۲٧۶- از عائشه، و عبدالله بن عباسشروایت است که گفتند: هنگام نزع، پیامبر خدا جروپوش خود را بر روی خود می‌انداختند، و چون گرمی‌شان می‌شد، آن را از روی خود دور می‌کردند.

و در همین حالت فرمودند: «لعنت خدا بر یهود و نصاری که: قبرهای انبیای خود را مسجد قرار دادند»، [و این سخن را از این جهت گفتند که] امت خود را از آنچه که یهود و نصاری می‌کردند، برحذر بدارند [۴۳۴].

[۴۳۴] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه: ۱) یهود قبور انبیای خود را مسجد قرار می‌دادند، و به غرض عبادت و تقرب به طرف قبر آن‌ها نماز می‌خواندند. ۲) اینکه نصاری نیز جهت مسجد قرار دادن انبیای خود مورد لعنت قرار گرفتند، سببش این است که گرچه عیسی÷که نبی مرسل نصاری است، به آسمان عروج نموده و نمرده است، و بنابراین قبری ندارد، ولی انبیای دیگری که مرسل نبودند برای مردم نصاری فرستاده شده بودند، که از آن جمله است بعضی از حواریین عیسی÷، و نصاری قبور آن‌ها را مسجد ساخته و در آن‌ها عبادت می‌کردند، و حدیث ام سلمه که قبلا گذشت شاهد این مدعا است، و یا بر قبور صالحین مسجد ساخته و آ‌ن‌ها را عبادت می‌کردند، در صحیح مسلم آمده است که: «قبور انبیاء و صالحین خود را مسجد قرار می‌دادند». ۳) لعنت کردن کسی که مستحق لعنت کردن باشد، به طور غیر معین روا است، مثلا: گفته شود، لعنت بر کسی که قبر انبیاء را مسجد ساخته و در آن عبادت می‌کنند، و لعنت بر رشوت خوار، و یا لعنت بر عالمی که حکم و شریعت خدا را در مقابل مشت پولی می‌فروشد، و کتمان می‌کند، لعنت بر کسی که قطع صله رحم می‌کند، و همچنین برای هر مردم دیگری که از طرف شریعت مورد لعنت قرار گرفته‌اند.