فیض الباری شرح مختصر صحیح البخاری- جلد اول

۵- باب: مَنْ بَدَأَ بِالحِلاَبِ أَوِ الطِّيبِ عِنْدَ الغُسْلِ
باب [۵]: کسی که پیش از غسل نمودن، ظرف آب و خوشبویی را آماده می‌کرد

۱٩۱- عَنْ عَائِشَةَ لقَالَتْ: كَانَ النَّبِيُّ ج«إِذَا اغْتَسَلَ مِنَ الجَنَابَةِ، دَعَا بِشَيْءٍ نَحْوَ الحِلاَبِ، فَأَخَذَ بِكَفِّهِ، فَبَدَأَ بِشِقِّ رَأْسِهِ الأَيْمَنِ، ثُمَّ الأَيْسَرِ، فَقَالَ بِهِمَا عَلَى وَسَطِ رَأْسِهِ» [رواه البخاری: ۲۵۸].

۱٩۱- از عائشهلروایت است که گفت: هنگامی که پیامبر خدا جاز جنابت غسل می‌کردند، ظرفی که به اندازۀ (حلاب) بود می‌طلبیدند، و با هردو دست خود، اول به طرف راست، و بعد از آن به طرف چپ، و سپس با دو دست بر سرخود آب می‌ریختند [۳۱٩].

[۳۱٩] از مسائل و احکام متعلق به این حدیث آنکه: ۱) (حِلاب): بر وزن کتاب، ظرفی است که در آن گاو و یا گوسفند را می‌دوشند، و در هرات آن را (گاو دوشه) می‌گویند، امام بیهقی/می‌گوید: حلاب ظرف کوزه مانندی است که هشت رطل آب می‌گیرد، و هشت رطل به اوزان رایج فعلی، مساوی (۶۴٠/۳) لتر است. ۲) در غسل کردن باید اول به شانۀ راست، بعد از آن به شانۀ چپ، و بالآخره بر سر خود آب ریخت. ۳) سه بار ریختن آب بر بدن سنت است، و یکبار شستن آن فرض است.