مختصر صحیح البخاری:
طوری که اهل فن حدیث می‌دانند، امام بخاری/در قبول حدیث و شروط صحت آن، اسلوب خاص خود را دارد، و همین شروط سختگیرانۀ این امام بزرگوار و جلیل‌القدر در قبول حدیث است که کتاب او را در بالاترین درجات صحیح، و در عالی‌ترین مقام کتب حدیث قرار داده است، و شرح و توضیح کامل این شروط، در اینجا نه لازم و نه مناسب به این مقدمۀ مختصر است، و بهترین مرجع درین موضوع، مقدمۀ (فتح الباری شرح صحیح البخاری) تالیف امام ابن حجر، و مقدمۀ کتاب (عمدة القاری) شرح صحیح البخاری، تالیف امام عینی، و مقدمۀ کتاب (ارشاد الساری، شرح صحیح البخاری) تالیف امام قسطلانی و شروح دیگر این کتاب عظیم است.
و آنچه که مناسب به موضوع ما می‌باشد این است که امام بخاری/در کتاب خود (صحیح البخاری) غالبا یک حدیث را در بیشتر از یکجا ذکر می‌نماید، و این کار، اسباب و فوائد متعددی دارد، که از آن جمله است اینکه:
۱- این تکرار، حدیث را از غرابت خارج می‌سازد، زیرا حدیثی که فقط از یک صحابی روایت شده باشد، در اصطلاح اهل حدیث به نام غریب یاد می‌شود، و این یک نوع ملاحظۀ در حدیث است، ولی بعد از اینکه حدیث از صحابی دیگری و یا از چندین صحابی روایت گردید، از حد غرابت خارج گردیده و سبب ارتقاء و ارتفاع مرتبۀ حدیث می‌گردد.
۲- بعضی از روات، حدیث را کامل، وعدۀ دیگری آن را به طور مختصر روایت می‌کنند، و امام بخاری/با مراعات امانت علمی، همۀ روایات را همانطوری که هست روایت نموده و سبب رفع شبهه می‌گردد.
۳- در بعضی از احادیث، عبارات روات در یک و یا چند کلمه باهم مختلف می‌باشد، و هر کلمۀ دارای فائدۀ مشخصی بوده و ذکر آن در هر روایت و در هر باب فائدۀ دیگری دارد.
۴- یک حدیث معین، از یک روایت به طور متصل، و از روایت دیگر، به طور ارسال روایت شده است، و روایت ارسال را از آن جهت می‌آورد تا نشان دهد که این ارسال، سبب رد روایت متصل نمی‌گردد.
۵- از یک حدیث، در ابواب مختلف، احکام مختلفی را استنباط نموده و حدیث را در همان باب مناسبش دوباره ذکر می‌نماید، و چندین سبب دیگر.
به طور مثال اولین حدیث صحیح البخاری که حدیث: «إِنَّمَا الأَعْمَالُ بِالنِّيَّاتِ، وَإِنَّمَا لِكُلِّ امْرِئٍ مَا نَوَى...»باشد، در هفت باب مختلف از (صحیح البخاری) ذکر روایت گردیده است، و هر روایت فائده و یا فوائد خاص خود را دارد، و این ابواب عبارت اند از:
۱- كتاب بدء الوحي، باب كیف كان بدء الوحی إلی رسول اللهج.
۲- كتاب الإیمان، باب ما جاء أن الأعمال بالنیة.
۳- كتاب العتق، باب الخطأ والنسیان في العتاقة والطلاق.
۴- كتاب مناقب الأنصار، باب هجرة النبي جوأصحابه إلى المدینة.
۵- كتاب النکاح، باب من هاجر أو عمل خیر التزویج امرأة فله ما نوى.
۶- كتاب الأیمان والنذور، باب النیة في الأیمان.
٧- كتاب الحیل، باب في ترك الحیل.
و بدون شک هریک ازین روایات مختلف، در ابواب مختلف، دارای فائده و مناسبت معینی است، ولی با این‌هم برای خوانندۀ عادی که از یک طرف نه از صنعت حدیثی چیزی دانسته، و نه قدرت علمی استنباط احکام را دارد، و نه هم شاید وقت کافی در خواندن و مطالعۀ همۀ این روایات مختلف را داشته باشد، و در عین حال، شایق و علاقه‌مند اطلاع از احادیث نبی کریم جمی‌باشد، بدون شک برای چنین شخصی، در دسترس بودن اصل احادیث، بدون تکرار، بهتر و مناسب‌تر خواهد بود.
و شاید روی همین منظور بوده باشد که کتاب (صحیح البخاری) را عدۀ از علماء، از آن جمله عالم برومند، امام زبیدی که سوانحش عن قریب خواهد آمد، به اسلوب علمی متفرد به خود، اختصار نموده، و آن را به نام (التجرید الصریح لأحادیث الجامع الصحیح) مسمی نمود، و کیفیت و طریقۀ این اختصار به قلم خود امام زبیدی بعد از این خواهد آمد.
و همین عوامل، و عوامل دیگری که ذکر آن‌ها در مقدمۀ خود امام زبیدی خواهد آمد، مرا بر آن داشت تا این کتاب را ترجمه نموده و در دسترس فارسی زبانان علاقه‌مند به شریعت اسلامی به طور عموم، و دوستداران احادیث صحیح پیامبر خدا جبه طور خصوص قرار دهم، و این ترجمه را به نام:
(رحمة الباری ترجمۀ مختصر صحیح البخاری)
مسمی نمودم، و از خداوند کریم مسئلت دارم تا این عمل ناچیزم را خالصا لوجهه الکریم گردانیده و آن را سبب شفاعت نبی خود حضرت محمد جاز این بندۀ ناتوان در روز قیامت، روزی که ﴿لَا يَنفَعُ مَالٞ وَلَا بَنُونَ ٨٨ إِلَّا مَنۡ أَتَى ٱللَّهَ بِقَلۡبٖ سَلِيمٖ ٨٩﴾قرار دهد، آمین.