فیض الباری شرح مختصر صحیح البخاری- جلد اول

۲٩- باب: عِظَةِ الإِمَامِ النَّاسَ فِي إِتْمَامِ الصَّلاَةِ وَذِكْرِ القِبْلَةِ
باب [۲٩]: پند دادن امام برای مردمان در اتمام نماز و بیان قبله

۲۶٧- عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ س: أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ جقَالَ: «هَلْ تَرَوْنَ قِبْلَتِي هَا هُنَا، فَوَاللَّهِ مَا يَخْفَى عَلَيَّ خُشُوعُكُمْ وَلاَ رُكُوعُكُمْ، إِنِّي لَأَرَاكُمْ مِنْ وَرَاءِ ظَهْرِي» [رواه البخاری: ۴۱۸].

۲۶٧- از ابوهریرهسروایت است که پیامبر خدا جفرمودند:

«آیا شما فکر می‌کنید که قبله‌ام همین است؟ به خداوند سوگند است که خشوع و رکوع شما بر من پوشیده نیست، من شما را از پشت سر خود می‌بینم» [۴۲۴].

[۴۲۴] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه: ۱) اینکه نبی کریم جصحابه را از پشت سر خود می‌دیدند، این دیدن‌شان دور نیست که به همان چشم‌های عادی ظاهری بوده باشد، و این از امور خارق العادۀ بود که خاص به نبی کریم جبود، و حتی مهمتر از این – طوری که در روایات دیگری آمده است – ایشان در وقت یکی از نمازها جنت و دوزخ را به چشم سر مشاهدۀ نمودند، و در صورتی که مشاهدۀ جنت و دوزخ برای‌شان امکان‌پذیر باشد، دیدن از پشت سر به طریق اولی امکان‌پذیر است. ۲) در عمدة القاری آمده است که: بر روی دوشانۀ پیامبر خدا جدو سوراخ کوچک مانند سوراخ سوزن وجود داشت که از این دو سوراخ همه چیز را از پشت سر خود می‌دیدند، و لباس مانع دیدن‌شان نمی‌گردید.