فیض الباری شرح مختصر صحیح البخاری- جلد ششم

۴- باب: مَنْ رَأَى النَّبِيَّ فِي المَنَامِ
باب [۴]: کسی که پیامبر خدا جرا به خواب می‌بیند

۲۱٧٩- وَعَنْهُ س، قَالَ: سَمِعْتُ النَّبِيَّ جيَقُولُ: «مَنْ رَآنِي فِي المَنَامِ فَسَيَرَانِي فِي اليَقَظَةِ، وَلاَ يَتَمَثَّلُ الشَّيْطَانُ بِي» [رواه البخاری: ۶٩٩۳].

۲۱٧٩- و از ابو هریرهسروایت است که گفت: از پیامبر خدا جشنیدم که فرمودند: «کسی که مرا در خواب می‌بیند، در بیداری هم می‌بیند، و شیطان خود را به مانند من کرده نمی‌تواند» [۳۲۶].

۲۱۸٠- عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الخُدْرِيِّ س: أَنِّهُ سَمِعَ النَّبِيَّ جيَقُولُ: «مَنْ رَآنِي فَقَدْ رَأَى الحَقَّ، فَإِنَّ الشَّيْطَانَ لاَ يَتَكَوَّنُنِي» [رواه البخاری: ۶٩٩٧].

۲۱۸٠- از ابو سعید خُدریسروایت است که از پیامبر خدا جشنیده است که فرودند: «کسی که مرا به خواب دیده است، یقینا که حقیقت خودم را دیده است، زیرا شیطان خود را به صورت من در آورده نمی‌تواند».

[۳۲۶] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه: ۱) بعضی از علماء به این نظراند که این حدیث خاص به مردم اهل زمان خود پیامبر خدا جمی‌باشد، و عدۀ دیگری می‌گویند که مراد از دیدن در بیداری، دیدن آن حضرت جدر قیامت است. ۲) این حدیث ضمنا دلالت بر این دارد که اگر کسی پیامبر خدا جرا بخواب می‌بیند، مسلمان از دنیا می‌رود، و در قیامت به جمال مبارک آن حضرت جمشرف می‌شود، و البته این بشارتی است که بهتر از آن بشارتی نیست، و بعضی از متصوفین حدیث را به ظاهر آن حمل کرده و گفته‌اند: کسی که پیامبر خدا جرا بخواب ببیند، در همین دنیا ایشان را به بیداری هم می‌بیند، و صاحب فتح المبدی به نقل از مردمی از اهل تصوف می‌گوید که: آن‌ها پیامبرخدا جرا به خواب دیدند، و بعد از آن در بیداری هم دیدند. ولی این‌ها دعا وی است که قبول کردن آن‌ها از هر کسی بزودی آسان نیست، و اگر از هر کسی که دعوی خواب دیدن نبی کریم جرا داشته باشد، قولش را قبول کنیم، چه بسا کسانی پیدا شوند که به اساس افتخار و ادعاء خواب‌های دروغی را به خود نسبت بدهند، پس بهتر است در چنین مسائلی فقط در مورد نص توقف نموده و بگوئیم که: اگر کسی نبی کریم جرا به خواب می‌بیند، در حقیقت، خود نبی کریم جرا به خواب دیده است، والله تعالی أعلم.