۲۸- باب: في الحَوْضِ
باب [۲۸]: حوض کوثر
۲۱۳۲- عَنْ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عَمْرٍو بقالَ: قالَ النَّبِيُّ ج: «حَوْضِي مَسِيرَةُ شَهْرٍ، مَاؤُهُ أَبْيَضُ مِنَ اللَّبَنِ، وَرِيحُهُ أَطْيَبُ مِنَ المِسْكِ، وَكِيزَانُهُ كَنُجُومِ السَّمَاءِ، مَنْ شَرِبَ مِنْهَا فَلاَ يَظْمَأُ أَبَدًا» [رواه البخاری: ۶۵٧٩].
۲۱۳۲- از عبدالله بن عمروبروایت است که گفت: پیامبر خدا جفرمودند: «حوض من [یعنی: حوض کوثر] به اندازۀ مسافت یک ماه راه است، آبش از شیر سفیدتر و از مشک خوشبوی‌تر است، صراحی‌های آن به مانند ستاره‌های آسمان است، و کسی که از آن یکبار آب بنوشد، دیگر هیچ وقت تشنه نمی‌شود» [۲۸۱].
۲۱۳۳- عَنِ ابْنِ عُمَرَ ب، عَنِ النَّبِيِّ جقَالَ: «أَمَامَكُمْ حَوْضٌ كَمَا بَيْنَ جَرْبَاءَ وَأَذْرُحَ» [رواه البخاری: ۶۵٧٧].
۲۱۳۳- از ابن عمرباز پیامبر خدا جروایت است که فرمودند: پیش روی شما حوض من است که [مساحت آن] به فاصلۀ بین دو شهر (جرباء) و (أًذْرُح) است» [۲۸۲].
۲۱۳۴- عَنْ أَنَسُ بْنُ مَالِكٍ س: أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ جقَالَ: «إِنَّ قَدْرَ حَوْضِي كَمَا بَيْنَ أَيْلَةَ وَصَنْعَاءَ مِنَ اليَمَنِ، وَإِنَّ فِيهِ مِنَ الأَبَارِيقِ كَعَدَدِ نُجُومِ السَّمَاءِ» [رواه البخاری: ۶۵۸٠].
۲۱۳۴- از انس بن مالکسروایت است که پیامبر خدا جفرمودند: «اندازۀ حوض من به اندازۀ بین (أیله) و صنعاء در یمن است، [(ایله): شهری است در اطراف بیت المقدس]، و تعداد صراحی‌های آن، به تعداد ستاره‌های آسمان است».
۲۱۳۵- عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ س، عَنِ النَّبِيِّ جقَالَ: «بَيْنَا أَنَا قَائِمٌ إِذَا زُمْرَةٌ، حَتَّى إِذَا عَرَفْتُهُمْ خَرَجَ رَجُلٌ مِنْ بَيْنِي وَبَيْنِهِمْ، فَقَالَ: هَلُمَّ، فَقُلْتُ: أَيْنَ؟ قَالَ: إِلَى النَّارِ وَاللَّهِ، قُلْتُ: وَمَا شَأْنُهُمْ؟ قَالَ: إِنَّهُمُ ارْتَدُّوا بَعْدَكَ عَلَى أَدْبَارِهِمْ القَهْقَرَى. ثُمَّ إِذَا زُمْرَةٌ، حَتَّى إِذَا عَرَفْتُهُمْ خَرَجَ رَجُلٌ مِنْ بَيْنِي وَبَيْنِهِمْ، فَقَالَ: هَلُمَّ، قُلْتُ أَيْنَ؟ قَالَ: إِلَى النَّارِ وَاللَّهِ، قُلْتُ: مَا شَأْنُهُمْ؟ قَالَ: إِنَّهُمُ ارْتَدُّوا بَعْدَكَ عَلَى أَدْبَارِهِمْ القَهْقَرَى، فَلاَ أُرَاهُ يَخْلُصُ مِنْهُمْ إِلَّا مِثْلُ هَمَلِ النَّعَمِ» [رواه البخاری: ۶۵۸۶].
۲۱۳۵- از ابو هریرهساز پیامبر خدا جروایت است که فرمودند:
«در حالی که [در کنار حوض] ایستاده می‌باشم، گروهی را می‌بینم، و هنگامی که آن‌ها را می‌شناسم، شخصی از بین من و آن‌ها بیرون می‌شود، و برای [آن‌ها] می‌گوید: با من بیائید.
می‌پرسم: [آن‌ها را] به کجا می‌بری؟
می‌گوید: به خدا سوگند است که به دوزخ.
می‌پرسم: چه [گناهی] کرده‌اند؟
می‌گوید: بعد از تو، به عقب برگشته‌اند.
بعد از آن، گروه دیگری را می‌بینم، و هنگامی که آن‌ها را می‌شناسم، شخصی از بین من و آن‌ها بیرون می‌شود و [برای آن‌ها] می‌گوید: با من بیائید.
می‌پرسم: [آن‌ها را] به کجا می‌بری؟
می‌گوید: به خدا سوگند است که به دوزخ.
می‌پرسم: چه [گناهی] کرده‌اند؟
می‌گوید: بعد از تو، به عقب برگشته‌اند، و از بین آن‌ها جز افراد اندکی مانند شتران گم شده، نجات نمی‌یابند» [۲۸۳].
۲۱۳۶- عَنْ حَارِثَةَ بْنَ وَهْبٍ سقَالَ: سَمِعْتُ النَّبِيَّ جوَذَكَرَ الحَوْضَ فَقَالَ: «كَمَا بَيْنَ المَدِينَةِ وَصَنْعَاءَ» [رواه البخاری: ۶۵٩۱].
۲۱۳۶- از حارثه بن وهبسروایت است که گفت: از پیامبر خدا جدر حالی که در مورد حوض صحبت می‌کردند، شنیدم که فرمودند: «[مساحت آن] مانند مسافت بین مدینه و صنعاء است» [۲۸۴].
[۲۸۱] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه: مراد از تشیبه صحرای‌های حوض کوثر به ستاره‌های آسمان، یا در کمیت است و یا در کیفیت، اگر در کمیت باشد، معنایش این است که صراحی‌های آن به اندازۀ ستاره‌های آسمان است که به چشم می‌خورد، و اگر در کیفیت باشد، معنایش این است که صراحی‌های آن، مانند ستاره‌های آسمان درخشش و زیبائی دارند، والله تعالی أعلم. [۲۸۲] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه: (جرباء) و (أًذْرُح): دو قریه است در شام، که بین آن‌ها سه شبانه روز راه است، در مساحت حوض کوثر روایات مختلفی آمده است، که کم‌ترین آن مسافت سه روز راه و اکثر آن مسافت یک ماه راه آمده است، و سبب این اختلاف، خبر دادن از واقع امر است، یعنی: هنگامی که پیامبر خدا جگفتند: مساحت آن سه روز راه است، در همان وقت مساحت آن سه روز راه بود، و هنگامی که مساحت بیشتری را گفتند، خداوند متعال در آن وقت (حوض کوثر) را وسعت داد، و به همان اندازۀ رسید که پیامبر خدا جاز آن خبر دادند، که بزرگ‌ترین مساحت آن یک ماه راه ذکر گردیده است. [۲۸۳] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه: معنی حدیث نبوی شریف این است که: مانند آنکه از یک گلۀ شتر، فقط یک و یا دو شتر، احتمال گم شدن را دارد، اشخاصی که از این‌ها از دوزخ نجات می‌یابند، نیز بسیار اندک و ناچیز است، و این حدیث دلالت بر این دارد که: بعضی از کسانی که به پیامبر خدا جایمان آورده بودند، بعد از وفات ایشان از ایمان خود برگشتند، و این‌ها کسانی‌اند که معرفت پیامبر خدا جبا آن‌ها کم است، زیرا پیامبر خدا جبعد از غور و تعمق آن‌ها را می‌شناسند، و به مجرد شناخته شدن، ملکی که موکل سرنوشت آن‌ها می‌باشد، آن‌ها را به طرف دوزخ رهنمائی می‌کند، و این امر در زمان خلافت ابوبکر صدیقسبه حقیقت پیوست، زیرا کسانی که از اتباع (مسیلمۀ کذاب) مسلمان شده بودند، بعد از وفات پیامبر خدا جدوباره به کفر گرائیدند، و ابوبکر صدیقسبا آن‌ها به مقاتله برخواست، و آن‌ها را از بین برد. [۲۸۴] مراد از (مدینه) مدینۀ منوره است، و (صنعاء) شهر مشهوری است در یمن، و اکنون پایتخت آن دولت می‌باشد، و طوری که قبلا یادآور شدیم در مورد اندازۀ حوض کوثر، روایات مختلفی آمده است، و سبب این امر را نیز قبلا بیان نمودیم.