فیض الباری شرح مختصر صحیح البخاری- جلد ششم

۳۴- باب: لاَ يَطْرُقْ أهْلَهُ لَيْلاً إِذَا أَطَالَ الْغَيْبَةَ
باب [۳۴]: کسی که به سفر دوری می‌رود، نباید شب به خانه‌اش برگردد

۱۸٧٠- عَنْ جَابِرَ بْنَ عَبْدِ اللَّهِ، بقَاَل: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ج: «إِذَا أَطَالَ أَحَدُكُمُ الغَيْبَةَ فَلاَ يَطْرُقْ أَهْلَهُ لَيْلًا» [رواه البخاری: ۵۲۴۴].

۱۸٧٠- از جابر بن عبداللهبروایت است که گفت: پیامبر خدا جفرمودند: «کسی که به سفر درازی می‌رود، شب هنگام نزد فامیلش برنگردد» [۴۲].

۱۸٧۱- وعَنْهُ س: أَنَّ النَّبِيَّ جقَالَ: «إِذَا دَخَلْتَ لَيْلًا، فَلاَ تَدْخُلْ عَلَى أَهْلِكَ، حَتَّى تَسْتَحِدَّ المُغِيبَةُ، وَتَمْتَشِطَ الشَّعِثَةُ» [رواه البخاری: ۵۲۴۶].

۱۸٧۱- و از حابر بن عبداللهبروایت است که پیامبر خدا جفرمودند: «چون در شب از سفر برگشتی به نزد همسرت مرو، [و انتظار بکش] تا تراشیدنی‌ها را بتراشد، و سرش را شانه کند» [۴۳].

[۴۲] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه: ۱) اگر کسی در روز به جایی میرود، و شب بر می‌گردد، چون این سفرش، سفر دور گفته نمی‌شود، مانعی نیست که در شب نزد خانواده‌اش برگردد. ۲) سبب داخل نشدن به شب در نزد فامیل از سفر دور و دراز آن است که زن در هنگامی که همسرش وجود ندارد، به زینت و ارایش خود، و تنظیف و ترتیب خانه اهمیت چندانی نمی‌دهد، و اگر شوهر او را در چنین حالتی ببیند، شاید سبب تنفر بین زن و شوهر گردد. ۳) در عصر حاضر اگر کسی در سفر دوری باشد، و هنگام ارادۀ بازگشت به فامیل، آن‌ها را از آمدن خود ذریعۀ تلفن و یا هر طریق دیگری خبر داده باشد، روا است که در هروقت – چه شب باشد و چه روز – به خانه‌اش برگردد، زیرا در این صورت علت تحریم از بین می‌رود، و طوری که معلوم است، حکم وابسته به علت است، و در صورتی که علت از بین برود، حکم که تحریم باشد، نیز از بین می‌رود. [۴۳] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه: ۱) معنی این فرمودۀ پیامبر خدا جکه: چون در شب از سفر برگشتی به نزد همسرت مرو، [و انتظار بکش] تا تراشیدنی‌ها را بتراشد، و سرش را شانه کند» این است که: همسرش خود را برای شوهرش آماده کند، زیرا زنی که شوهرش در خانه نیست به آرایش خود چندان اهمیتی نمی‌دهد، و اگر شوهرش در حالی که موی زنش پراکنده و در هم ریخته، و لباسش غیر مرتب، و دیگر امورش بی‌سامان است، نزدش بیاید، شاید از وی متنفر گردیده و در نتیجه سبب بی‌مهری بین زن و شوهر گردد، از این سبب لازم است که در چنین حالتی پیش از آمدنش همسر خود را با خبر سازد، تا برایش قدر امکان آمادگی بگیرد. ۲) در عصر حاضر چون اگر کسی در سفر است، و قصد آمدن به خانۀ خود را دارد، و در هرجایی که هست می‌تواند از آمدن خود برای همسر خود خبر بدهد، بدون شک هیچ مانعی نیست که چنین شخص چه در شب و چه در روز، در هر وقتی که خواسته باشد، به خانه‌اش برگردد، زیرا علت نهی از آمدن به خانه در شب، همان طوری که در حدیث نبوی شریف آمده است، این است که (زن تراشیدنی‌ها را بتراشد، و سرش را شانه کند)، و چون اکنون زن می‌تواند از آمدن شوهرش خبر شود، و این کارها را پیش از آمدنش انجام دهد، لذا مانعی از آمدن شوهر به خانه در هر وقتی که خواسته باشد، وجود ندارد، والله تعالی أعلم.