فیض الباری شرح مختصر صحیح البخاری- جلد ششم

۱- باب: الاقْتِدَاءِ بِسُنَنِ رَسُولِ الله ج
باب [۱]: اقتدا به سنت‌های پیامبر خدا ج

۲۲۱۲- عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ س: أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ج، قَالَ: «كُلُّ أُمَّتِي يَدْخُلُونَ الجَنَّةَ إِلَّا مَنْ أَبَى»، قَالُوا: يَا رَسُولَ اللَّهِ، وَمَنْ يَأْبَى؟ قَالَ: «مَنْ أَطَاعَنِي دَخَلَ الجَنَّةَ وَمَنْ عَصَانِي فَقَدْ أَبَى» [رواه البخاری: ٧۲۸٠].

۲۲۱۲- از ابو هریرهسروایت است که پیامبر خدا جفرمودند: «همۀ امت من

به بهشت می‌روند مگر کسی که ابا بورزد»

گفتند: یا رسول الله! کیست که ابا بورزد؟

فرمودند: «کسی که از من اطاعت نماید به بهشت می‌رود، و کسی که از من نافرمانی کند، کسی است که از بهشت رفتن ابا ورزیده است» [۳۶٠].

۲۲۱۳- عَنْ جَابِرَ بْنَ عَبْدِ اللَّهِ بقَالَ: «جَاءَتْ مَلاَئِكَةٌ إِلَى النَّبِيِّ جوَهُوَ نَائِمٌ، فَقَالَ بَعْضُهُمْ: إِنَّهُ نَائِمٌ، وَقَالَ بَعْضُهُمْ: إِنَّ العَيْنَ نَائِمَةٌ، وَالقَلْبَ يَقْظَانُ، فَقَالُوا: إِنَّ لِصَاحِبِكُمْ هَذَا مَثَلًا، فَاضْرِبُوا لَهُ مَثَلًا، فَقَالَ بَعْضُهُمْ: إِنَّهُ نَائِمٌ، وَقَالَ بَعْضُهُمْ: إِنَّ العَيْنَ نَائِمَةٌ، وَالقَلْبَ يَقْظَانُ، فَقَالُوا: مَثَلُهُ كَمَثَلِ رَجُلٍ بَنَى دَارًا، وَجَعَلَ فِيهَا مَأْدُبَةً وَبَعَثَ دَاعِيًا، فَمَنْ أَجَابَ الدَّاعِيَ دَخَلَ الدَّارَ وَأَكَلَ مِنَ المَأْدُبَةِ، وَمَنْ لَمْ يُجِبِ الدَّاعِيَ لَمْ يَدْخُلِ الدَّارَ وَلَمْ يَأْكُلْ مِنَ المَأْدُبَةِ، فَقَالُوا: أَوِّلُوهَا لَهُ يَفْقَهْهَا، فَقَالَ بَعْضُهُمْ: إِنَّهُ نَائِمٌ، وَقَالَ بَعْضُهُمْ: إِنَّ العَيْنَ نَائِمَةٌ، وَالقَلْبَ يَقْظَانُ، فَقَالُوا: فَالدَّارُ الجَنَّةُ، وَالدَّاعِي مُحَمَّدٌ ج، فَمَنْ أَطَاعَ مُحَمَّدًا جفَقَدْ أَطَاعَ اللَّهَ، وَمَنْ عَصَى مُحَمَّدًا جفَقَدْ عَصَى اللَّهَ، وَمُحَمَّدٌ جفَرْقٌ بَيْنَ النَّاسِ» [رواه البخاری: ٧۲۸۱].

۲۲۱۳- از جابر بن عبداللهبروایت است که گفت: فرشتگانی نزد پیامبر خداجآمدند، و ایشان خواب بودند، بعضی از آن‌ها گفتند که خواب است، و بعضی از آن‌ها گفتند که: چشمش خواب ولی دلش بیدار است، سپس با خود گفتند که برای او مثلی است، آن مثل را برایش بیان می‌کنیم، باز بعضی از آن‌ها گفتند که او خواب است، و بعضی از آن‌ها گفتند که چشمش خواب وقلبش بیدار است.

[و آن مثل را بیان داشته] و گفتند: مثل وی مانند کسی است که خانۀ را بنا نهاده و سفرۀ را در آن گسترده و مردم را دعوت نموده است، کسی که دعوت را پذیرفته باشد، به خانه داخل می‌گردد، و از آن دستر خوان طعام می‌خورد، و کسی که دعوت را نپذیرفته باشد، نه به خانه داخل می‌شود، و نه از آن دسترخوان چیزی می‌خورد.

با خود گفتند: تاویل این مثل را بگوئید تا مقصود را بفهمد، باز بعضی از آن‌ها گفتند که خواب است، و بعض دیگری از آن‌ها گفتند که چشمش خواب و دلش بیدار است.

گفتند: خانه عبارت از بهشت است، و میزبان محمد جاست، کسی که از محمد جاطاعت نماید در واقع از خداوند اطاعت کرده است، و کسی که از محمد جنافرمانی کند در واقع نافرمانی خدا را کرده است، و محمد جاست که بین مردم [مطیع و عاصی] فرق نموده است [۳۶۱].

[۳۶٠] یعنی: کسی که نافرمانی امر خدا و رسولش را می‌کند، در واقع کسی است که خودش راه نرسیدن به بهشت را برای خود انتخاب کرده است، پس اسا رفتن و نرفتن به بهشت، فرمان برداری از اوامر خدا و رسولش، و نافرمانی از اوامر خدا و رسولش می‌باشد، و این چیزی است که هرکس خودش یکی از این دو راه را برای خود انتخاب می‌کند. [۳۶۱] یعنی: بین مسلمان و کافر، و بین نکوکار و بدکار، وبین خوب و بد فرق گذاشته است، به طوری که خوب را خوب گفته و برایش وعدۀ بهشت داده است، و بد را بد گفته و برایش وعدۀ دوزخ داده است.