فیض الباری شرح مختصر صحیح البخاری- جلد ششم

۴- باب: مَنِ ادَّعى إِلَى غَيْرِ أَبِيهِ
باب [۴]: کسی که خود را به غیر پدرش نسبت می‌دهد

۲۱۵٧- عَنْ سَعْدٍ س، قَالَ سَمِعْتُ النَّبِيَّ ج، يَقُولُ: «مَنِ ادَّعَى إِلَى غَيْرِ أَبِيهِ، وَهُوَ يَعْلَمُ أَنَّهُ غَيْرُ أَبِيهِ، فَالْجَنَّةُ عَلَيْهِ حَرَامٌ» فَذَكَرْتُهُ لِأَبِي بَكْرَةَ، فَقَالَ: وَأَنَا سَمِعَتْهُ أُذُنَايَ وَوَعَاهُ قَلْبِي مِنْ رَسُولِ اللَّهِ ج[رواه البخاری:۶٧۶۶، ۶٧۶٧].

۲۱۵٧- از سعدسروایت است که گفت: پیامبر خدا جرا شیندیم که می‌فرمودند: «کسی که خود را به غیر پدرش نسبت بدهد و بدان که آن شخص پدرش نیست، بهشت برایش حرام است» [۳٠۴].

وچون این سخن برای ابوبکره گفته شد، گفت: این سخن را از پیامبر خدا جگوشهایم شنید، و قلبم حفظ کرد.

۲۱۸۵- عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ س، عَنِ النَّبِيِّ ج، قَالَ: «لاَ تَرْغَبُوا عَنْ آبَائِكُمْ، فَمَنْ رَغِبَ عَنْ أَبِيهِ فَهُوَ كُفْرٌ» [رواه البخاری: ۶٧۶۸].

۲۱۸۵- از ابو هریرهساز پیامبر خدا جروایت است که فرمودند: «از پدران خود، روگردان نشوید، کسی که از پدرش روگردان می‌شود، به تحقیق که کافر می‌شود» [۳٠۵].

[۳٠۴] ظاهر حدیث دلالت بر این دارد که چنین عملی کفر است، زیرا مسلمان مرتکب هر گناهی که شده باشد، به طور مطلق از بهشت محروم نمی‌شود، مگر نص صریح قطعی در زمینه وجود داشته باشد، بنابراین علماء گفته‌اند که این حکم، در صورتی است که این کار را حلال بداند، و یا اینکه این وعید شدید جهت تنفیر و تغلیظ است، تا شخص به چنین کاری اقدام نکند، والله تعالی أعلم. [۳٠۵] یعنی: خود را غیر از پدر خود به شخص دیگری نسبت ندهید، و از پدران خود ننگ نکنید، و علماء گفته‌اند که مراد از کفر در این حدیث کفران نعمت است یعنی: کسی که به چنین کاری اقدام می‌ورزد، حق پدرش را پایمال نموده و می‌پوشاند، و یا مانند حدیث گذشته، این حکم در صورتی است که این عمر را حلال بداند، و یا مراد از آن تغلیظ و تشدید است.