فیض الباری شرح مختصر صحیح البخاری- جلد ششم

۱٧- باب: ما يَقُولُ إِذَا فَرَغَ مِنْ طَعَامِهِ
باب [۱٧]: بعد از طعام خوردن چه باید گفت؟

۱٩٠۸- عَنْ أَبِي أُمَامَةَ: سأَنَّ النَّبِيَّ جكَانَ إِذَا رَفَعَ مَائِدَتَهُ قَالَ: «الحَمْدُ لِلَّهِ كَثِيرًا طَيِّبًا مُبَارَكًا فِيهِ، غَيْرَ مَكْفِيٍّ وَلاَ مُوَدَّعٍ وَلاَ مُسْتَغْنًى عَنْهُ، رَبَّنَا» [رواه البخاری: ۵۴۵۸].

۱٩٠۸- از ابو أمامهسروایت است که پیامبر خدا جوقتی که دسترخوان برداشته می‌شد می‌گفتند: «الحَمْدُ لِلَّهِ كَثِيرًا طَيِّبًا مُبَارَكًا فِيهِ، غَيْرَ مَكْفِيٍّ وَلاَ مُوَدَّعٍ وَلاَ مُسْتَغْنًى عَنْهُ، رَبَّنَا» [٧۸].

۱٩٠٩- عَنْهُ في رواية: أَنَّ النَّبِيَّ جكَانَ إِذَا فَرَغَ مِنْ طَعَامِهِ - وَقَالَ مَرَّةً: إِذَا رَفَعَ مَائِدَتَهُ - قَالَ: «الحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي كَفَانَا وَأَرْوَانَا، غَيْرَ مَكْفِيٍّ وَلاَ مَكْفُورٍ» [رواه البخاری: ۵۴۵٩].

۱٩٠٩- و از ابو أمامهسدر روایت دیگری آمده است که گفت: پیامبر خدا جهنگامی که از طعام خوردن فارغ می‌شدند می‌گفتند: «الحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي كَفَانَا وَأَرْوَانَا، غَيْرَ مَكْفِيٍّ وَلاَ مَكْفُورٍ» [٧٩].

[٧۸] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه: معنی این دعای مبارک این است که: ستایش خاص برای خدا است، چنان ستایشی که بسیار است، پاک است، و در آن برکت است، زیادی طعام تلف نشود، این طعام آخرین طعام نباشد، و بی نیازی آخرت نباشد. [٧٩] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه: معنی این دعای مبارک این است که: ستایش برای خدایی است که طعام با کفایتی را برای ما داد، و ما را سیراب ساخت، زیادی طعام تلف نشود، و این طعام بدون شکر گذاری نباشد.