فیض الباری شرح مختصر صحیح البخاری- جلد ششم

۲۳- باب: مَا يَجُوزُ مِنَ الظَّنِّ
باب [۲۳]: گمان بردنی که جواز دارد

۲٠۳۶- عَنْ عَائِشَةَ، لقَالَتْ: قَالَ النَّبِيُّ ج: «مَا أَظُنُّ فُلاَنًا وَفُلاَنًا يَعْرِفَانِ مِنْ دِينِنَا شَيْئًا» قَالَ اللَّيْثُ: «كَانَا رَجُلَيْنِ مِنَ المُنَافِقِينَ». [رواه الخاری: ۶٠۶۸].

۲٠۳۶- از عائشهلروایت است که گفت: پیامبر خدا جفرمودند: «گمان نمی‌کنم که فلانی و فلانی از دین ما چیزی بفهمند»، و در روایت دیگری آمده است [که فرمودند]: «... از دینی که ما پیروی می‌کنم چیزی بدانند» [۱۸۶].

[۱۸۶] این دو نفری که پیامبر خدا جدربارۀ آن‌ها چنین گفتند، از منافقین بودند، از این جهت گمان بردن در مورد آن‌ها مانعی ندارد، بلکه باید حال آن‌ها را برای مسلمانان بیان نمود، تا فریب آن‌ها را نخورند، پس گمان بردن در مورد کسی روا نیست که مسلمان بوده و در راه مستقیم شریعت روان باشد.