فیض الباری شرح مختصر صحیح البخاری- جلد ششم

۶- باب: مَا يُتَّقَى مِنْ شُؤمِ المَرْأةِ وَقَوله تَعَالَى: ﴿إِنَّ مِنۡ أَزۡوَٰجِكُمۡ وَأَوۡلَٰدِكُمۡ عَدُوّٗا لَّكُمۡ﴾
باب [۶]: پرهیز کردن از شومی زن، و قوله تعالی: ﴿و بعضی از همسران و فرزندان شما دشمنان شما هستند﴾

۱۸۳٧- عَنْ أُسَامَةَ بْنِ زَيْدٍ ب، عَنِ النَّبِيِّ جقَالَ: «مَا تَرَكْتُ بَعْدِي فِتْنَةً أَضَرَّ عَلَى الرِّجَالِ مِنَ النِّسَاءِ» [رواه الخاری: ۵٠٩۶].

۱۸۳٧- از اسامه بن زیدباز پیامبر خدا جروایت است که فرمودند: «بعد از خود فتنۀ را مضرتر از زن برای مردها بجا نگذاشته‌ام» [۱۱].

[۱۱] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه: ۱) سبب این سخن پیامبر خدا جکه: «بعد از خود فتنۀ را مضرتر از زن برای مردها بجا نگذاشته‌ام» این است که: زن‌ها مردها را گرویدۀ خود ساخته، و در راه بدست آوردن آن‌ها از توسل جستن به هیچ وسیلۀ خودداری نمی‌کنند. ۲) این حدیث مانند دو حدیث گذشته بر عمومیت کامل نیست، یعنی این طور نیست که هر زن سبب فتنه باشد، بلکه زنی است که تابع شیطان گردیده و سبب بدبختی مردها می‌شود، و این قول خداوند متعال که می‌فرماید: ﴿إِنَّ مِنۡ أَزۡوَٰجِكُمۡ وَأَوۡلَٰدِكُمۡ عَدُوّٗا لَّكُمۡ﴾این معنی را می‌رساند، زیرا در آن تعبیر به (مِن) شده است، و (مِن) برای تبعیض است، یعنی: بعضی از همسران، و بعضی از اولادهای شما برای شما دشمن هستند، که البته بعضی دیگر چنین نیستند، زیرا چه بسا زن‌هایی هستند که سبب خوشبختی شوهر خود گردیده، و حتی شوهران خود را از راه بد، به راه نیک رهنمائی کرده و می‌کنند، چنان‌چه فرزندان بسیاری هستند که نه تنها آنکه برای والدین خود دشمن نیستند، بلکه سبب سعادت والدین خود نیز گردیده و در خدمت آن‌ها می‌باشند، و اگر آن والدین چنین فرزندانی نمی‌داشتند، به بدبختی و زحمت دارین دچار می‌شدند.