۶- باب: أَجْرِ الحَاكِم إِذَا اجتَهدَ فَأَصَابَ أَو أَخْطَأ
باب [۶]: ثواب حاکمی که اجتهاد کند و به صواب برسد و یا خطا کند
۲۲۱۸- عَنْ عَمْرِو بْنِ العَاصِ س، أَنَّهُ سَمِعَ رَسُولَ اللَّهِ جيَقُولُ: «إِذَا حَكَمَ الحَاكِمُ فَاجْتَهَدَ ثُمَّ أَصَابَ فَلَهُ أَجْرَانِ، وَإِذَا حَكَمَ فَاجْتَهَدَ ثُمَّ أَخْطَأَ فَلَهُ أَجْرٌ» [رواه البخاری: ٧۳۵۲].
۲۲۱۸- از عمرو بن عاصسروایت است که وی از پیامبر خدا جشنیده است که می‌فرمودند: «وقتی که حاکم حکم کند و اجتهاد نماید، و بعد از آن به صواب برسد، برایش دو مزد است، و وقتی که حکم کند و اجتهاد نماید، و به خطاء برود، برایش یک مزد است» [۳۶۶].
[۳۶۶] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه: البته در هردو صورت، یعنی در صورت اجتهاد کردن و به صواب رسیدن، و در صورت اجتهاد کردن و به خطا رفتن، وقتی برایش دو مزد و یا یک مزد است که این شخص مجتهد باشد و اهلیت اجتهاد را داشته باشد، نه آنکه هرکس و ناکسی در احکام دین خدا، نظر داده و اجتهاد نماید، و به این طریق سبب گمراهی خود و دیگران گردد، و بگوید که اگر به صواب رسیدم برایم دو مزد است، و اگر خطا کردم یک مزد، زیرا چنین کسی ولو آنکه به صواب هم برسد گنه‌کار است، چه جای آنکه راه خطا را پیموده باشد خداوند متعال می‌فرماید: ﴿وَلَا تَقُولُواْ لِمَا تَصِفُ أَلۡسِنَتُكُمُ ٱلۡكَذِبَ هَٰذَا حَلَٰلٞ وَهَٰذَا حَرَامٞ لِّتَفۡتَرُواْ عَلَى ٱللَّهِ ٱلۡكَذِبَۚ إِنَّ ٱلَّذِينَ يَفۡتَرُونَ عَلَى ٱللَّهِ ٱلۡكَذِبَ لَا يُفۡلِحُونَ﴾.