اگر عضوی در و‌ضوء یا غسل خشک بماند/ حکـم عرق جنب/ حکم آبی که از بدن سگ بر مصلی یا فرش بریزد
چه می‌فرمایند علمای دین در این مسئله:
۱- اگر در هنگام وضوکردن یا غسل‌نمودن، از اعضایی که شستن آن فرض می‌باشد به اندازه درهم و با خیلی کم، خشک بماند و آب به آن نرسد. آیا نمازخواندن با این وضو و یا غسل صحیح و جایز است یا نه؟
۲- زنی در حالت حیض یا نفاس به سر می‌برد، یا فردی جنب شده است بعد از وضو و قبل از غسل لباس‌های خود را عوض نموده و لباس پاکی به تن می‌کند، لباسش از عرق بدنش خیس می‌شود آیا با این لباس نمازخواندن جایز است یـا خیر؟
۳- سگی در آب رفته یا افتاد و غوطه خورده از آب بیرون آمـد و بـر روی مصلی یا فرش پاک آب بدن خود را تکان داد، آیا مصلی یا فرش نجس می‌شود یا خیر؟
الجواب باسم ملهم الصواب
۱- در هنگام وضوکردن باید مواظب باشد که از اعضای بدن که شستن آن فرض می‌باشد و در غسل از تمام بدن جایی خشک نماند، گرچه به اندازه سرسوزن هم باشد. و اگر چنانچه خشک ماند وضو و غسل او درست نمی‌باشد و با چنین غسل و وضویی نماز درست نیست.
وفی الطحطا‌وی علی الـمـراقی:
«وشرط صحته أی الوضوء ثلاثة: الأول: عموم البشرة با لـما ء الطهور حتی لو بقی مقدار مغرز إبـرة لم یصبه الماء من الـمفروض غسله لم یصح الوضوء» [طحطا‌وی علی الـمـراقی ص ٤٨].
وفی الدر:
«ویجب أی یفرض غسل كل ما یمكن من البدن بلاحـرج مرة» [الدر المختا‌ر مع الرد: ۱/۱۱۲].
۲- از آنجائی که حکم هر حیوان حکم پس خورده آن را دارد، لذا پس خورده انسان اعم از مسلمان و کافر، حائض، نفساء و یا جنب پاک است. بشرطی که نجاست ظاهری نداشته باشد. اما فردی که معتاد به شراب نوشی است و همیشه مرتکب این عمل زشت می‌شود، عرق چنین شخصی نجس می‌باشد.
در صورت مسؤله فقط از عرق افراد ذکر شده بشرطی که نجاست ظاهری نداشته باشند، لباسشان نجس نمی‌شود.
وفی الهدایه:
«وعرق كل شیء معتبر بسؤره لأنهما یتولدان من لحمه فأ خذ آحدهما حكم صا حبه وسؤر الآدمی وما یوكل لحمه طا هر لأن الـمختلط به اللعا ب وقد تولد من لحم طاهر ویدخل في هذا الجوا ب الجنب والحا ئض» [الهدایة: ۱/۴۸].
وفی الدر:
«عرق مدمن الخمـر ینقض الوضوء... وحا صلـه ما في الذخا ئر الاشرفیة لابن شحنة معزیاً للمجتبي عرق الدجا جة الجلالة نـجس. قال: وعلیه فعرق مدمن الخمر نجس بل اولي» [رد المحتار: ۵/۵۱۶].
۳- در صورت مذکورفرش و یا مصلی نجس نمی‌گردد.
وفی الدر:
«ليس الكلب بنجس العین عند الامام وعلیه الفتوی وان رجـح بعضهم النجا سة كما بسطه ابن الشحنة.... ولا الثوب با نتفا ضه (أی لا یفسد الثوب)».
وفی الرد:
«(قوله: وعلیه الفتوی) وهو الصحیح والأ قرب إلی الصواب. بدائع، وهو ظاهر الـمتون، بحر ومقتضي عموم ا لأدلة، فتح» [رد المحتار: ۱/۱۵۱].
والله أعلم بالـصواب
خدا نظر -عفا الله عنه-
دارالافتا‌ء حوزه علمیه دارالعلوم زاهدان
۲۱/۷/۱۴۱۹ هـ.ق