در روستا زمین و منزل دارد ولی در شهر سکوت می‌کند آیا در روستا نماز مقیمی بخواند یا خیر؟
سو‌ال: بنده مسکنم داخل شهر است اما در روستایی که مسافتش به اندازه سفر است دارای زمین و رمه گوسفند هستم درضمن منزل خالی هم دارم و همـیشه در حال رفت و آمد هستم، آیا نمازها را قصر بخوانم یا خیر؟
لطفاً با دلائل توضیح دهید.
الجواب باسم ملهم الصواب
نحمده ونصلي علی رسوله الكریم.این مسئله دو صورت دارد: یکی اینکه شما در روستا منزل و زمین و خانه دارید در تابستان‌ها یا مدتی از سال با اهل و عیال در آنجا سکونت می‌کنید، دراین صورت هردو جا وطن اصلی قرار می‌گیرند لذا هردو جا نماز مقیمی بخوانید.
وفی البحر:
«وفي الـمجتبی نقل القولين فیما إذا نقل أهله ومتا عه وبقی لـه دور وعقا ر، ثم قال هذا جواب واقعة ابتلینا بها وكثیرین من الـمسـلمین الـمتوطنین في البلاد ولـهم دور وعقار فی القری الـبعیدة منها یصیفون بها باهلهم ومتا عهم فلابد من حـفظهما أنـهما وطـنا ن له لا یـبطل أحدهما با لاخر» [البحر الرائق: ۲/۱۴۷].
یا اینکه در آنجا وسائلی از قبیل لحاف، پتو، ظروف وغیره که فرد سکونت‌کننده بتواند در آنجا سکونت کند و از آنها استفاده کند، داشته باشید و گاهی از آنجا سفر کنید و وسائل را بگذارید آن وطن شما باطل نمی‌شود زیرا که گذاشتن رختخواب و ظروف به قصد رجوع می‌باشد پس بنابراین قصد ارتحال از آن مکان را ندارید لذا وطن اصلی شما باقی می‌ماند و شما در آنجا نماز مقیمی بخوانید.
وفی البحر:
«وفي الـمحيط: ولو كان له أهل بالكوفة وأهل بالبصرة فمات أهله بالبصرة وبقي له دور وعقار بالبصرة، قيل البصرة لا تبقى وطناً له لأنها إنما كانت وطناً بالأهل لا بالعقار، ألا ترى أنه لو تأهل ببلدة لم يكن له فيها عقار صارت وطناً له. وقيل: تبقى وطناً له لأنها كانت وطناً له بالأهل والدار جميعاً، فبزوال أحدهما لا يرتفع الوطن كوطن الإقامة تبقى ببقاء الثقل وإن أقام بموضع آخر ا ه» [البحر الرائق: ۲/۱۴۷].
صورت دو‌م: اینکه شما فقط منزل و زمین دارید و برای سکـونت در آنجا نمی‌روید و وسائل ضروریه هم ندارید اگرچه گاهی برای مسافرت می‌روید در این صورت شما در آنجا مسافر هستید و باید نماز مسافری بخوانید.
وفی الدر المختار:
«الوطن الأَصْلي هو موطن ولادته أو تأهله أو توطنه (يَبْطل بمثله) إذا لم يبق له بالأوَّل أَهْل، فلو بقي لم يَبْطل بل يتمُّ فيهما».
قال ابن عابدین الشامیر/:
«قوله: «إذا لم یبق بالأول أهل» أ ی وا ن بقی لـه فیه عقا ر، قال في النهر: ولـو نقل أهلـه ومتا عه وله دور في البلد لا تبقی وطنا وقیل تبقی، كذا فی الـمحیط وغیره» [رد المحتار: ۱/۵۸۶. احسن الفتاوی: ۴/۷۶].
والله أعلم بالصواب
خدانظر -عفا الله عنه-
دارالافتاء حوزه علمیه دارالعلوم زاهدان