در وطن تاهل خود منـزل و ملک دارد ولی آنجا را ترک کرده و به زادگاه خود نقل مکان کرده است آیا در وطن تاهل مسافر است یا خــیر؟
شخصی در روستایی ملک، زمین و منزل مسکونی دارد و در آنجا ازدواج کرده است، ولی زادگاه او روستایی دیگر می‌باشد، الان با خانواده خویش از محل ازدواج خویش نقل مکان کرده است، حال اگر از زادگاه خویش به قصد سفر به جائی مسافرت کند وقتی به محل ازدواج و تاهل خود که می‌رسد مسافر است یا مقیم؟
الجواب باسم ملهم الصواب
ایشان به محل ازدواج که می‌رسد مسافر محسوب می‌شود و نماز را قصر کند و تمام نخواند، چون اهلیه خود را به زادگاه خود انتقال داده‌است، فقط به داشتن عقار و منزل، در وطن تأهل وطن اصلی او باقی نمی‌ماند، و مقیم گفته نمی‌شود.
وفی الهندیة:
«ویبطل الوطن الاصلی بالوطن الاصلی إذا انتقل عن الأول بأهله» [الهندیة: ۱/۱۴۲].
وفی الدر:
«الوطن الأَصْلي هو موطن ولادته أو تأهله أو توطنه (يَبْطل بمثله) إذا لم يبق له بالأوَّل أَهْل، فلو بقي لم يَبْطل بل يتمُّ فيهما».
وفی الرد:
«قوله: «إذا لم یبق له بالأول أهل» أی وان بقی له فیه عقار قال في النهر: ولو نقل أهله ومتاعه وله دور في البلد لا تبقی وطنا له» [رد المحتار: ۱/۵۸۶. کذا فی غنیة المستملی: ص۵۴۴. احسن الفتاوی: ۴/۷۵. المبسوط: ۲/۱۰۸ بهذا المعنی. الفقه الاسلامی للدکتور الزحیلی: ۲/۱۴۷].
و مدار مسافربودن و مقیم‌بودن بر وجود اهل در آن شهر می‌باشد، نه بـر داشتن و وجود منزل و عقار.
وفی البحر:
«انما كانت وطنا بالاهل لا بالعقار الا تري انه لو تأهل ببلدة لم یكن له فيها عقار صارت وطناله» [البحر الرائق: ۱/۱۴۷].
والله أعلم بالصواب
خدانظر -عفا الله عنه-
دارالافتاء حوزه علمیه دارالعلوم زاهدان