صحبت‌کردن در خطبه عربی جمعه/ درودخواندن با صدای بلند در اثنای خطبه
چه می‌فرمایند علمای دین در مسائل ذیل:
در بعضی مناطق اهل سنت در خطبه اول بعد از حمد و ثنا خطیب جمعه به فارسی صحبت می‌کند و گاه‌گاهی اسم مبارک پیامبر اکرم جگرفته می‌شود شنوندگان با صدای بلند درود می‌فرستند، آیا خواندن خطبه به فارسی و درود با صدای بلند از نظر شرعی اشکالی دارد یا خیر؟
الجواب باسم ملهم الصواب
با خطبه‌دادن به زبان غیر عربی خطبه و نماز ادا می‌شود، چون شرط جمعه دیده شده است اما این عمل مکروه تحریمی است چون در زمان پیامبر جو ائمه اربعه چنین عملی دیده نشده است.
علامه مفتی محمد تقی عثمانی حفظه الله در مجله البلاغ ٦ سال ١٤١٨ هـ.ق مفصلا در بیش از هیجده صفحه بحث نموده است.
در بین خطبه می‌تواند مطالبی را از قبیل امر بمعروف و نهی از منکر و یا احکام دیگر را بیان کند، و چون در خطبه عربی مطرح می‌شوند استماع آن مثل خطبه عربی لازم است.
وفی الدر:
«وان یعلم الناس فیها وهكذا كل حكم احتیج الیه».
وفی الرد:
«قوله: «وهكذا الخ» هو من تتمة كلام «البَحْر» حيث قال: ويُستفاد من كلامهم أن الخطيب إذا رأى حاجة إلى معرفة بعض الأحكام فإنه يعلمهم إياها في خطبة الجمعة، خصوصاً وفي زماننا لكثرة الجهل وقلة العلم، فينبغي أن يعلمهم فيها أحكام الصلاة كما لا يخفى» [رد المحتار: ۱/۶۱۸].
وفی الهندیه:
«ویكره للخطیب ان یتكلم في حال الخـطبة الا ان یكو ن امـراً بمعروف كذا في فتح القدیر» [الهندیة: ۱/۱۴۷.اعلاء السنن: ۸/۹۹].
شنوندگان در اثنای خطبه نباید درود بفرستند و باید سکوت اختیار نموده خطبه راگوش‌کنند چون استماع خطبه واجب است.
قال فی الخانیة:
«ومشایخنا قالوا بانه لا یصلی علی النبی علیه الصلوة والسلام بل یستمع ویسكت لأن الاستماع فرض والصلوة علی النبی جممكنة بعد هذه الحالة» [الخانیة بهامش الهندیة: ۱/۱۸۲].
والله أعلم بالصواب
خدانظر -عفا الله عنه-
دارالافتاء حوزه علمیه دارالعلوم زاهدان ۲۰/۵/۱۴۲۰هـ.ق