محمود الفتاوی - فتاوی دارالعلوم زاهدان بر اساس فقه حنفی

ادعای شوهر مبنی بر دیوانگی هنگام عقد و بعد از آن

سؤال: بعد از عرض سلام بنده حدود یک سال و اندی است که دامادی گرفتم و عقد بسته شده اما عروسی نشده و داماد بنده مجنون است و دختر بنده منکر ازدواج با چنین شوهری است، بنده حدود ۰۰۰/۱۳۸ تومان خرج کرده‌ام و الان می‌خواهم طلاق دخترم را از این‌ شخص بگیرم.

لطف بفرمائید راه حل شرعی را بنویسید.

الجواب باسم ملهم الصواب

اگر در وقت نکاح داماد مجنون بوده اما بنابر عدم اطلاع از حال وی نکاح منعقد شده نزد امام محمد/زن اختیار فسخ نکاح را ندارد خواه جنون دائمی باشد یا مقطعی، ولی اگر جنون پس از نکاح پیش آمده، در وقت ضـرورت شدید بر مذهب امام مالک/عمل شود و در هردو صورت روش فسخ نکاح اینست که زن به دادگاه مراجعه نموده و باگواه شرعی ثابت‌ کند که شخص مذکور او را نکاح کرده است ‌و چنان دیوانگی خطرناکی دارد که احتمال ایذا رسانی زیادی به منکوحه‌اش وجود دارد بعد از آن قاضی ولی و سرپرست مجنون را یک سال جهت معالجه مهلت دهد اگر سرپرستی نداشت شخصی را از طرف او وکیل کند و این حکـم را صادر نماید.

پس از مدت یک سال اگر دیوانگی داماد برطرف نشد و زن مجدداً تقاضای فسـخ عقد نکاح نمود در همان ‌مجلس‌ قاضی زن را اختیار دهد اگر زن در همان مجلس تقاضای تفریق نماید قاضی بین آنها تفریق ‌کند و حکم تفریق را برای ولی و یا وکیل مجنون قرائت نماید. در این صورت اگر جنون در وقت عقد بوده پس این تفریق فسخ می‌باشد و اگر جنون پس از عقد نکاح پیش آمده طلاق بائن حساب می‌شود، و اگر فسخ نکاح قبل از خلوت صحیحه باشد مهریه ‌کاملاً ساقط می‏‎گردد و عد‌ت نیز ندارد. و اگر پس از خلوت صحیحه باشد مهر کامل و عدت واجب می‌شود.

در این مسئله رعایت شرایط ذیل واجب است.

۱- جنون در حد خطرناکی باشد که احتمال ایذاء، شدید بـاشد. در جنون معمولی خیار تفریق نمی‌باشد.

۲- ‌قبل از عقد نکاح از جنون خبر داشته نباشد.

۳- پس ا‌ز ا‌طلاع یافتن از حالت دیوانگی شوهر منکوحه یکبار هم اظهار رضـایت بر نکاح نکند و اگر یکبار هم اظهار رضایت نمود خیار تفریق را ندارد.

۴- پس از اطلاع یافتن از حالت دیوانگی با نامزدش بالاختیار دواعی مقاربت را انجام ندهد.

۵- برای تفریق قضای قاضی لازم است.

۶- پس از گذشتن یکسال با درخواست مجدد نامزد، قاضی او را خیار فسخ نکاح بدهد و او در همان مجلس‌ فسخ ‌‌نکاح ‌را قبول ‌نماید.

اگر مجلس پایان یافت یا زن به‌کار دیگری مشغول شد خیار فسخش باطل می‏‎گردد و دوباره به او اختیار داده نمی‌شود. [احسن الفتاوی: ۵/۴۱۵].

والله أعلم بالصواب

خدانظر -عفا الله عنه-

دارالافتاء حوزه علمیه دارالعلوم زاهدان ۲۳/۵/۱۴۱۹هـ.ق