خواندن درود در قعده اولى نمازهاى سنت فراموش‌نمودن سجده سهو و بلندشدن از جاى نماز
سوال:
۱- اگر شخصى در قعده اولی در نمازهاى سنت همراه تشهد درود خواند، آیا سجده سهو لازم مى‌شود یا خیر؟
۲- اگر بر شخصى سجده سهو لازم گشته بود، اما در آخر نماز فراموش کرده که سجده سهو کند و هردو طرف را سلام داده و از جاى خود بلند شده است.
الجواب باسم ملهم الصّواب
ج ۱: در صورت مذکور اگر در سنت‌هاى مؤکده درود را به فراموشى خوانده، سجدهء سهو لازم مى‌گردد و اگر قصداً خوانده مکروه است و بر او واجب است که نماز را اعاده نماید.
وفی الدر:
«ولا يزيد في الفرض على التشهد في القعدة الأولى اجماعاً، فإن زاد عامداً كره فتجب الاعادة، أو ساهياً وجب عليه سجود السهو إذا قال: اللهم صل على محمد، فقط. على المذهب المفتى به».
قال الشامى:
«قوله: «ولا يزيد في الفرض» أى وما الحق به كالوتر والسنن الرواتب وان نظر صاحب البحر فيها» [رد المحتار: ۱/۳۷۷، ۲/۲۲۰ ط دارالکتب العلمیة].
ج ۲: در اینصورت اگر در مسجد نماز مى‌خواند، پس تا هنگامى که از مسجد بیرون نشده، مى‌تواند برگردد و سجده سهو را انجام دهد، و اگر در میدان و صحرا نماز مى‌خواند، اگر از سمت راست یا چپ و پشت سر از اندازه صف‌ها تجاوز نکرده باشد و از طرف جلو نیز به مقدار موضع سجده، یا موضع ستره (اگر ستره دارد) نگذشته، مى‌تواند که برگردد و سجده سهو را انجام دهد.
وفی الدر:
«ولو نسى السهو أو سجدة صلبية أو تلاوية يلزمه ذلك مادام في الـمسجد».
وفی الرد:
«قوله: «مادام في الـمسجد» أى وان تحول عن القبلة استحساناً، لان الـمسجد كله في حكم مكان واحد، ولذا صح الاقتداء فيه وان كان بينهما فرجة. واما إذا كان في الصحراء: فان تذكر قبل أن يجاوز الصفوف من خلفه أو يمينه أو يساره عاد إلى قضاء ما عليه، لأن ذلك الـموضع ملحق بالـمسجد، وان مشى أمامه فالأصح اعتبار موضع سجوده أو سترته ان كان له سترة بين يديه كما في البدائع والفتح» [رد المحتار: ۱/۵۵۶، ۲/۵۵۹، ۵۵۸ دارالکتب العلمیة].
والله أعلم بالصّواب.
خدا نظر-عفا الله عنه-
دارالافتاء حوزه علمیه دارالعلوم زاهدان