دانشجویی (مسافر) گاهی قصد ماندن پانزده روز و گاهی کم‌تر از آن را در آموزشکده خود دارد، نمازها را قصر بخواند یا خیر؟
خدمت حضرت مفتی صاحب، السلام علیکم ورحمة الله وعلی من لدیکم. غرض از ایجاد مزاحمت اینکه اینجانب ساکن شهرستان ایران شهر، بخش سر‌باز و دانشجوی شهرستان زابل می‌باشم، می‌خواستم سوال کنم آیا زمانیکه بنده برای مدت ٥ الی ١٠ روز به زابل برای درس می‌روم و می‌دانم که مثلا: ابن دفعه فقط ۱۰ روز در زابل می‌مانم، در آنجا مسافرم با مقیم؟ در ضمن‌گاهی بنده بیش از ٢ الی ۳ ما‌ه در زابل می‌مانم و فقط گاهی اوقات اتفاق می‌افتد که بمدت ١٠ الی ١٢ روز در زابل باشم. لطفاً در این مورد جواب مستدل بیان فرمایید.
الجواب باسم ملهم الصواب
زمانی که شما قصد و اراده ماندن ١٥ روز یا بیشتر را در آموزشکده دارید مقیم محسوب می‌شوید و نماز را تمام بخوانید ولو بعد از نیت اقامت تا پانزده روز در آنجا نمانید.
وفی الدر:
«أو ينوي ولو في الصَّلاة إذا لم يَخْرُجْ وقْتها ولم يكُ لاحقاً إقامة نصف شهر حقيقة أو حُكْماً لـما في البزَّازية وغيرها: لو دَخَلَ الحاج الشَّام وعلم أنَّه لا يخرج إلاَّ مع القافلة في نصف شوال أتمَّ، لأنَّه كناوي الإقامة» [الدر المختار: ۱/۵۸۱].
وفی الرد:
«قوله: «حقيقة أو حكماً» تعميم لقوله: «ينوي». قوله: «لو دخل الحاج» أي في أوّل شوّال أو قبله ح. والمراد بالحاج: الرجل القاصد الحج. قوله: «وعلم الخ» أي علم أن القافلة إنَّما تَخْرُجُ بعد خمسة عشر يوماً وعزم أن لا يخرج إلاَّ معهم. بحر عن «المحيط». وإنَّما كان ذلك نية للإقامة حُكْماً لا حقيقة، لأنه نوى الخروج بعد خمسة عشر يوماً وهي متضمنة نية الإقامة تلك المدة. تأمل» [رد المحتار: ۱/۵۸۱ط کوئته. الدر المنتقی بهامش مجمع الانهر: ۱/۱۶۲].
و زمانی که قصد و اراده ماندن کم‌تر از پانزده روز را دارید مسافر محسوب شده، نماز را قصر کنید، گرچه بنا به عذری تا پانزده روز یا بیشتر درآنجا بمانید.
وفی مجمع الانهر:
«أی یبطل وطن الاقامة به، لانه ضد الاقامة، فلا یبقی معه حتی لو نوی الاقامة في بلد ثم سافر ثم أتی ذلك البلد قصر ما لم ینوها» [مجمع الانهر: ۱/۱۶۴].
والله أعلم بالصواب
خدانظر -عفا الله عنه-
دارالافتاء حوزه علمیه دارالعلوم زاهدان ۱/۱۲/۱۴۱۵هـ.ق