شهید آخرت
مسئله ٣٣: شش شرط برای شهید کامل هستند که شهید دنیا و آخرت گفته می‌شود که غسل داده نمی‌شود مگر بخاطر نجاستی که به بدنش رسیده باشد -بغیر از خون او- که از اینطور نجاست بدن او شسته می‌شود. و آن شش شرط عبارت‌اند از:
۱-عقل، ۲- بلوغ، ٣-کشته شدن به ناحق، ٤-کشتنی که در عوض آن مالی واجب نمی‌شود، ٥ -طهارت از حدث اکبر، یعنی: از حیض و نفاس و جـنابت، ٦- عـدم ارتثاث.
و شهید آخرت بسیارند:
۱- مرتث.
۲- دیوانه که ظلماً کشته شود.
۳- صبی که ناحق کشته شود.
۴- مقتول ظلماً وقتی که به قتلش مال واجب می‌شود.
۵- کسی که به مرض طاعون می‌میرد.
۶- در زمان شیوع طاعون به مرض دیگری بمیرد، بشرطی که در شهر خود صبر کند و طالب ثواب باشد.
۷- زن در وقت وضع حمل یا بعد از وضع حمل در نفاس بمیرد.
۸- قصد کشتن دشمن را کرد اما از دست خود کشته شد.
۹- در دریا غرق شد.
۱۰- سوخت و مرد.
۱۱- کسی که درشب جمعه مرد.
۱۲- و میت که در طلب علم بود و مرد خواه در تالیف یا درس مشغول باشد و ضروری نیست که تمام روز مشغول طلب علم باشد بلکه در یک درس اشتغال داشته باشد نیز کافی است.
۱۳- کسی که به سبب افتادن دیوار مرد.
۱۴- کسی که در جبهه مرد.
۱۵- کسی که شهادت را صادقانه طلب کند و بمیرد.
۱۶- زندانی که در زندان ظلماً بمیرد.
۱۷- کسی که بسبب ابتلا به ییماری سل بمیرد.
۱۸- کسی که درنده‌ای او را بکشد.
۱۹- تاجر راستگو.
۲۰- کسی که مزدوری و تلاش می‌کند تا مخارج زن و فرزندان خود را فراهم کند و درمیان زن و فرزندان خود احکام خداوند را جاری کند.
علامه سیوطی تا سی نفر را در ردیف شهدای آخرت حساب کرده است و بعضی دیگر تا چهل رسانیده‌اند. [رد المحتار].