از دست‌زدن جسد مرده غسـل واجب نـمی‌شود/ دختر دانشجوی رشته دندانپزشکی می‌تواند دست، سر و گردن جسد مرده را دست بزند یا خیر؟
ضمن عرض سلام و خسته نباشی، من دختر و دانشجوی رشته دندانپزشکی هستم، چون در درس ما باید بر جسد انسان کار کنیم و این درس را باید حتماً انجام دهیم و این جسد مسلمان هم نیست، آیا بعد از کار کردن با آن غسل‌کنیم یا خیر؟ و در صورت مجبور بودن ما باید آن جسد را دست بزنیم البته ما فقط با قسمت سر و گردن آن کار داریم. آیا این موضوع از نظر شرع اشکالی دارد یا خیر؟
لطلفاً کتابی که پاسخگوی سوالات احکام بنده باشد راهنمایی بفرمایید.
الجواب باسم ملهم الصواب
در این صورت غسل لارم نمی‌شود خواه جسد مسلمان باشد یا جسد کافر، زیرا که غسل در سه صورت واجب می‌باشد:
۱- جنابت (جماع یا خروج منی).
۲- انقطاع حیض.
۳- انقطاع نفاس.
در غیر اینصورت غـسل واجب و فرض نمی‌باشد.
وفی البدائع:
«واما الغسل المفروض فثلاثة: الغسل من الجنابة والحیض والنفاس» [بدائع الصنائع: ۱/۳۵].
اما در رابطه با دست‌زدن سـر و صورت جسد، از استفناء چنین برمی‌آید که جسدی که بر آن کار می‌شود جسد مرده است لذا شـرعاً دست‌زدن آن اشکـالی ندارد زیرا که در این صورت در دست‌زدن جسد تحریک غرائز جنسی نمی‌باشد بلکه نفرت و تنافر پیدا می‌شود.
چنانچه علامه حصکفی می‌فرمایند:
«واما الـعجوز التي لا تشتهی فلا بأس بمصا فحتها ومس یدها إذا امن».
قال ابن عا‌بدین الـشا‌می/:
«قوله: «وأما العجوز...» قال في الذخيرة: وإن كانت عجوزاً لا تُشْتهى فلا بأس بمصافحتها أو مس يدها، وكذلك إذا كان شيخاً يأمن على نفسه وعليها فلا بأس أن يصافحها، وإن كانَ لا يأمن على نفسه أو عليها فليجتنب» [رد المحتار: ۵/۲۶۰].
والله أعلم بالصواب
خدانظر -عفا الله عنه-
دارالافتاء حوزه علمیه دارالعلوم زاهدان ۲۵/۱۰/۱۴۱۸هـ.ق