در چه صورتی زن مستحق مهریه کامل است
چه می‌فرمایند علمای اسلام در مسائل ذیل:
۱- از نظر فقه اسلامی چه زمانی مهریه کامل یا نصف آن به زن تعلق می‌گیرد؟
۲- آیا از نظر فقه اهل سنت زنی که خودش سبب طلاق قرار گیرد و خود سر ناسازگاری دارد، مهریه به این زن تعلق می‌گیرد یا خیر؟
الجواب باسم ملهم الصواب
در سه صورت مهر کامل به زن تعلق می‌گیرد:
۱- در صورتی که زوجین با هم مقاربت کنند.
۲- زوجین با هم در خانه‌ای باشند که کسی دیگر در آنجا نباشد.
۳- یکی از زوجین بمیرد اگرچه قبل از مقاربت و خلوت باشد.
وفی البدائع:
«الـمهر یتأكد باحد معان ثلاثة: الدخول والخـلوة الصحیحة، ومرت أحد الزوجین سواء كان مسمی أو مهر الـمثل حتی لایسقط شيء منه بعد ذلك الا بالابراء من صاحب الحق» [بدائع الصنائع: ۲/۲۹۱].
در چهار صورت تمام مهر زن ساقط می‌گردد:
۱- جدایی بین زوجین بدون طلاق قبل از مقاربت صورت بگیرد. بدون طلاق مانند اینکه (العیاذ بالله) مرتد شود یا اینکه شوهر مسلمان شود و زن اسلام را نپذیرد. یا فسخ نکاح کند بخاطر عیبی که در شوهر باشد.
۲- شوهر با زنش بر مهریه او خلع کند، خواه قبل از مقاربت باشد یا بعد از آن.
۳- زن شوهرش را از مهر معاف کند، خواه قبل از مقاربت باشد یا بعد از آن.
۴- تمام مهر را به شوهر هبه کند.
وفی البدائع:
«ذكر الحنفیة انه یسقط الـمهر كله عن الزوج باحد أربعة اسباب: منها الفرقه بغیر طلاق قبل الدخول بالـمرأة وقبل الخلوة بها فكل فرقة حصلت بغير طلاق قبل الدخول وقبل الخلوة تسقط جميع الـمهر سواء كانت من قبل الـمرأة أو من قبل الزوج، كان ارتدت الـمرأة عن الاسلام أو أبت الاسلام وأسلم زوجها أو اختارت فسخ الزواج لعیب في الزوج.....ومنها، الابراء عن كل الـمهر قبل الدخول أو بعده. ومنها، هبة الزوجة كل الـمهر للزو ج متی كانت اهلاً للتبرع وقبل الزوج الهبة في الـمجلس سواء اً كانت الهبة قبل القبض أم بعـده» [الفقه الاسلامی: ۷/۲۹۵.بدائع الصنائع: ۲/۵۹۰ طبع جدید].
فقط در یک صورت نصف مهر به زن تعلق می‌گیرد و آن اینکه بعد از عقد صحیح و تعیین مهر قبل از مقاربت و خلوت صحیحه شوهر او را طلاق دهد.
«والحاصل ان الذي یتنصف عند الحنفیة هو الـمسمی في العقد، لا الـمفروض بعده، ولا ما زيد علی الـمفروض بعد العقد والجمهور عـلی خلافهم في الـمسألتین» [الفقه الاسلامی:۷/۲۹۵. نقلاًعن البدائع: ۲/۲۹۶].
۲- مهریه به زن تعلق می‌گیرد البته شوهر می‌تواند بگوید که من طلاق نمی‌دهم تا مهرت را معاف نکنید، اگر معاف کرد طبق توضیحات داده شده در جواب سوال اول مهریه به زن تعلق نمی‌گیرد.
والله أعلم بالصواب
خدا نظر -عفا الله عنه-
دار الافتاء حوزه علمیه دار العلوم زاهدان ۲۸/۲/۱۴۲۰ هـ.ق