معلق طلاق به ثبوت دزدی
سؤال: مدتی پیش هفت رأس گوسفند از زید گم شده است، مدت مدیدی زید دنبال انها گشته اما پیدا نکرده است. زید می‌گوید که قصابی بنام خالد اعتراف می‌کند که گوسفندها را بکر و عمرو به من فروخته‌اند، اما وقتیکه به خالد مراجعه می‌شود او زید را تکذیب می‌کند. پاسگاه محله، بکر، عمرو و پدر بکر را احضار می‌کند و بنابر گواهی دروغ چهار نفر که گواهی دادند که ما شریعت کرده‌ایم و بر پدر بکر ۰۰۰/۱۶۰ تومان لازم گشته است. درحالی که این گواهی آنها دروغ بوده و بین آنها شریعتی نشده است، بعد از آن پاسگاه و مدعیان، پدر بکر را اجبار به پرداخت جریمه فوق می‌کنند و در صورت عدم پرداخت او را تهدید به زندان می‌نمایند.
بالا‌خره بنابر جبر و کراه، پدر بکر آن را قبول می‌کند و چنین می‌گوید که اگر سارق را پیدا نمودید پول‌هایم را پس بدهید و گرنه من پیش خدا از شما شاکی هستم.
ناگفته نماند که بکر تا به حال سرقت را اعتراف ننموده است، آیا طبق موارد فوق سرقت ثابت می‌شود یا خیر؟
و شایعه شده که بکر در حضور سه نفر بر عدم سرقت زن طلاق یاد کرده که این را یک نفر از آن سه نفر تأیید می‌کند و دو نفر دیگر نفر سوم را تکذیب می‌کنند.
آیا بنابر گفته نامبرده در صورتیکه سرقت ثابت شود بر منکوحه بکر طلاق واقع می‌گردد یا نه؟
ناگفته نماند که زید هنوز ازدواج نکرده و خلوه صحیحه نیز نشده است.
الجواب باسم ملهم الصواب
در صورت فوق ضمانتی را که پدر بکر تقبل نموده بنابر اجبار و اکراه بوده است لذا در این صورت سرقت ثابت نشده است، خصوصاً در اینجا قرینه وجود دارد که پدر بکر چنین گفته: اگر سارق را پیدا کردید، باید پول‌هایم را پس بدهید وگرنه پیش خدا شاکی هستم.
اما در مورد طلاق خوردن بکر: برای اثبات طلاق در صورت انکار شوهر، گواهی دو نفر مرد یا یک مرد و دو زن لازم است و در اینجا چونکه نصاب شهادت تکمیل نیست با گواهی یک نفر طلاقی ثابت نمی‌گردد.
وفی الدر:
«ونصابها (الشهادة) لغیرها من الحقوق سواء كان الحق مالاً أو غیره كنكاح وطلاق ووكالة.....رجلان أو رجل وامرأتان» [الدر المختار مع الرد: ۴/۴۱۳].
در آخر نوشته‌اید که اگر سرقت بر بکر ثابت گردد آیا زنش طلاق می‌شود یا نه؟
در جواب عرض می‌شود در چنین صورتی اگر بکر طلاق را یکبار گفته یا سه بار اما بصورت متفرق، بطور مثال چنین گفته: نامزدم طلاق است، طلاق است، طلاق است. در این هردو صورت بر نامزدش یک طلاق بائن واقع شده و با رضایت طرفین و عقد جدید و تعیین مهریه جدید، می‌تواند بدون حلاله دو مرتبه عقد نماید.
اما اگر لفظ سه طلاق را در یک کلمه گفته بطور مثال: نامزدم سه طلاق باشد. در چنین صورتی بعد از اثبات سرقت نامزدش مغلظه شده و بدون ازدواج دوم برای زید حلال نمی‌باشد.
والله أعلم بالصواب
خدانظر -عفا الله عنه-
دارالافتاء حوزه علمیه دارالعلوم زاهدان ۲۵/۳/۱۴۱۹هـ.ق