تربیت اولاد و سرپرستی اموال مرحوم
چه می‌فرمایند علمای دین در مورد مسئله ذیل:
شخصی از دنیا رحلت کرده است، و از او چهار فرزند (دو دختر و دو پسر) باقی مانده‌اند. متوفی دو خواهر و سه برادر دارد. و پدر و مادرش فوت کرده‌اند. آنچه از متوفی بجا مانده دراختیار برادران او هستند و به بچه‌ها و مادرشان چیزی نمی‌دهند، آیا مادر در صورت اعتماد کامل می‌تواند اموال متروکه شوهر را در اختیار بگیرد یا خیر؟
الجواب باسم ملهم الصواب
حق‌سرپرستی اموال صغیر بشرح ذیل می‌باشد:
۱- پدر، اگر زنده باشد.
۲- وصی او، یعنی: شخصی را که پدر تعیین نماید.
۳- پدر بزرگ.
۴- وصی پدر بزرگ.
۵- قاضی (دادگاه).
۶- نائب او.
بنابراین اگر پدر و یا پدر بزرگ کسی را توصیه ننموده‌اند، پس باید دادگاه برای سرپرستی اموال فرزندان مرحوم شخصی را تعیین نماید که مـعتمد و ذی صلاح باشد.
وفی الرد:
«فان الولی فیه (أی فی الـمال) الأب ووصیٌه والجدٌ ووصیه والقاضی ونائبه فقط» [رد المحتار: ۲/۳۳۷].
و برادران مرحوم حق تصرف در اموال برادرشان را ندارند بویژه در ایـن صورت که امکان دارد حق ورثه را ضایع کنند. چنانکه در کتب فقه نوشته شده اگر پدر (با وجود وفور شفقت و مهربانی) هم معتمد علیه نباشد باید قاضی مال را از او بگیرد و به کسی دیگر برای سرپرستی تحویل دهد.
وفی الرد:
«فی عامة الكتب اذا كان الاب مبذٌراً مـتلفاً مـال ابـنه الصـغيـر فالقاضی ینصب وصیاً وینزع المال من یده» [رد المحتار: ۵/۴۹۶].
ناگفته نماند که برادران فرد متوفی اجازه تجارت با اموال بچه‌های مرحوم را ندارند.
والله أعلم بالصواب
خدا نظر -عفا الله عنه-
دار الافتاء حوزه علمیه دار العلوم زاهدان ۱۸/۱/۱۴۲۰