روش تعزیت/ تعزیت در مسجد و در قبرستان
چه می‌فرمایند علمای دین در مسئله ذیل:
اگر شخصی فوت کرد طریقه تعزیت آن چگونه است؟ آیا تعزیت در قبرستان جایز است یا خیر؟ یا اینکه بیرون از قبرستان و یا در منزل یا مسجد؟ بطورکلی چه جاهایی گرفتن تعزیت کراهیت دارد؟
الجواب باسم ملهم الصواب
تعزیت بمعنی تسلیت‌‌گفتن ورثان میت را و تلقین‌کردن به صبر و شکیبایی، و روش مسنون در تعزیت، خواندن این دعا است: «عظم الله اجرك، احسن عزاك، غفر لـمیتك» بهتراین است که بعد از دفن میت هریکی به‌کار خودش مشغول بماند ولی بازهم اگر ورثان میت بخواهندکه تعزیت داشته باشند می‌توانند بعد از دفن میت در خانه خود تا سه روز بنشینند تا مردمی که برای تعزیت می‌آیند، پیش آنها آمده و برگردند، لذا تعزیت بر سر قبرستان کافی نیست و افرادی که یکمرتبه جهت تعزیت حاضر شدند دو مرتبه حاضر نشوند و بعد ازسه روزمدت تعزیت - تمام می‌شود مگر برای افرادی که از جاهای دور بیایند و تسلیت عرض کنند یا که در آن مدت غائب بوده و بعد از سه روز آمده‌اند.
وفی الدر:
«ولا بأس...بالجلوس لها في غير مَسْجد ثلاثة أَيّام، وأولها أَفْضَل. وتُكْره بَعْدها إلاَّ لغائب. وتُكْره التعزية ثانياً، وعند القَبْر، وعند باب الدَّار ويقول: عظم الله اجرك واحسن عزاك وغفر لمیتك».
قا‌ل ابن عا‌بدین:
«قوله: «وبالجلوس لها» أي للتعزية، واستعمال «لا بأس» هنا على حقيقته، لأنَّه خلاف الأولى كما صرَّح به في «شرح الـمنية». قوله: «في غير مَسْجد» أمَّا فيه فيكره كما في «البَحْر» عن «المُجْتبى»... وفي «الإمداد»: وقال كثير من متأخري أئمتنا: يُكْره الاجْتِماع عند صاحب البيت ويُكْره له الجلوس في بيته حتى يأتي إليه من يعزّي، بل إذا فرغ ورجع الناس من الدفن فليتفرّقوا ويشتغل الناس بأمورهم، وصاحب البيت بأَمْره اهـ. قوله: «إلا لغائب» أي إلا أن يكون الـمعزي أو الـمعزِّى غائباً فلا بأس بها. «جوهرة». قُلْتُ: والظاهر أن الحاضر الذي لم يعلم بمنزلة الغائب كما صرح به الشافعية. قوله: «وتكره التعزية ثانياً» في «التاترخانية» لا ينبغي لـمن عزى مرة أن يعزي مرة أخرى رواه الحسن عن أبي حنيفة اهـ إمداد» [رد المحتار: ۱/۶۶۴. احسن الفتاوی: ۱/۳۸۰].
والله أعلم بالصواب
خدانظر -عفا الله عنه-
دارالافتاء حوزه علمیه دارالعلوم زاهدان